Zrównoważony rozwój przestał być postrzegany jako trend – stał się koniecznością w niemal każdym sektorze gospodarki. Dla branży TSL, będącej kręgosłupem globalnych łańcuchów dostaw, ta transformacja ma szczególne znaczenie. Transport i logistyka odpowiadają za znaczną część światowych emisji gazów cieplarnianych, co czyni je kluczowym obszarem działań na rzecz neutralności klimatycznej. To właśnie dlatego zielona logistyka zyskuje na znaczeniu – według prognoz McKinseya do 2030 r. rynek zrównoważonych rozwiązań w logistyce osiągnie wartość 350 mld USD.
Transformacja w kierunku bardziej odpowiedzialnego modelu operacyjnego stawia jednak przed sektorem TSL szereg wyzwań. Zmieniające się regulacje, konieczność modernizacji floty i infrastruktury oraz rosnące oczekiwania klientów i partnerów sprawiają, że firmy muszą podejmować kompleksowe działania i inwestować w innowacje. Przedsiębiorstwa, które przyjmą ESG jako integralną część swojej strategii, mogą skuteczniej dostosować się do nowych realiów rynkowych.
System naczyń połączonych
Transport i logistyka to segment, który łączy wszystkie gałęzie rynku – od przemysłu przez handel detaliczny po nowoczesne technologie.
- Nie ma sektora, który nie byłby powiązany z transportem i/lub logistyką, a ryzyka i szanse w branży TSL mogą bezpośrednio wpływać na wyniki finansowe podmiotów, które z nią współpracują – zaznacza Aleksandra Stanek-Kowalczyk, Consulting Sustainability Leader i partnerka w EY Polska.
Ze względu na swoją uniwersalną rolę branża TSL jest kluczowa w ograniczaniu globalnych emisji CO₂ i realizacji celów klimatycznych. Według danych PwC aż 90 proc. emisji przedsiębiorstw pochodzi z ich łańcuchów dostaw, co czyni logistykę jednym z najbardziej istotnych obszarów działań środowiskowych. Potrzeba wdrażania zrównoważonych rozwiązań wynika zatem zarówno z wewnętrznych strategii firm logistycznych, jak i z wymagań innych sektorów gospodarki.
- Ocena oferty partnerów biznesowych uwzględnia już nie tylko aspekt najniższych kosztów czy jakości usług, ale również jakość rozwiązań logistycznych w zakresie ESG, np. wykorzystanie niskoemisyjnych pojazdów, stosowanie norm emisyjnych czy stopniowe ograniczanie emisji – w zgodzie z celami klimatycznymi porozumienia paryskiego – mówi Emilia Michałowska, menedżerka w zespole ds. zrównoważonego rozwoju w Deloitte.
Współpraca z dostawcami i operatorami logistycznymi wdrażającymi zielone rozwiązania staje się nieodzownym elementem działań środowiskowych. Przykład Amazona dobrze ilustruje, jak praktyczne wdrażanie ESG może wpłynąć na cały łańcuch dostaw.
- Cel, którym jest osiągnięcie zerowej emisji dwutlenku węgla netto do 2040 r., wymaga od Amazona zmniejszenia śladu węglowego w całej działalności, w tym w ramach naszego globalnego łańcucha dostaw. Podobnie jak w przypadku wielu firm naszej wielkości jest to trudne, ponieważ w dużej mierze odbywa się poza naszą bezpośrednią kontrolą operacyjną. Wiemy jednak, że aby zmniejszyć ślad węglowy, musimy współpracować z naszymi partnerami, aby pomóc im w dekarbonizacji ich własnych operacji – wyjaśnia Sławomir Płonka, dyrektor regionalny ds. operacji Amazon w Europie Środkowo-Wschodniej.
Współzależność między sektorem TSL a innymi branżami tworzy sprzężenie zwrotne. Logistyka staje się zarówno beneficjentem, jak i motorem zmian. Przedsięwzięcia takie jak inwestycje w niskoemisyjne pojazdy, optymalizacja tras czy redukcja opakowań nie tylko ograniczają ślad węglowy w globalnym łańcuchu dostaw, ale także wyznaczają standardy, które inspirują inne sektory do działania.
Logistyka pod presją
Oczekiwania klientów i partnerów biznesowych wobec branży TSL w zakresie ESG szybko się zwiększają. Zrównoważona logistyka przestaje być jedynie dodatkowym atutem – staje się jednym z kluczowych kryteriów wyboru dostawców i kontrahentów. Presja płynie zarówno od konsumentów, jak i od firm, które chcą realizować swoje cele środowiskowe i społeczne w całym łańcuchu dostaw. Regulacje takie jak unijna dyrektywa CSRD nakładają na przedsiębiorstwa obowiązek szczegółowego raportowania wpływu środowiskowego i społecznego.
- Struktura wymagań regulacyjnych wymusza także rynkową zmianę w podejściu do oczekiwań wobec kontrahentów i dostawców w zakresie ESG. Konieczność identyfikacji i oceny wpływów, ryzyk i szans w ramach łańcucha wartości, a następnie zarządzanie nimi wymaga od firm działań nie tylko na poziomie własnym, ale także od podmiotów, z którymi współpracują. Tylko wtedy można mówić o realnej zmianie i transformacji – podkreśla Aleksandra Stanek-Kowalczyk.
Świadomość konsumentów stale rośnie, a ich preferencje coraz częściej uwzględniają kwestie zrównoważonego rozwoju. Klienci oczekują, że firmy będą realizowały cele klimatyczne w sposób autentyczny i przejrzysty.
- Konsument staje się coraz bardziej świadomy tego, co kupuje i od kogo. Zwraca uwagę na pochodzenie towarów oraz na to, jak firma dba o zrównoważony rozwój – zauważa Maciej Korzeniowski, Energy Manager w ID Logistics Polska.
Firmy z branży TSL muszą wdrażać rozwiązania, które odpowiadają zarówno na oczekiwania rynku, jak i na zmieniające się przepisy.
- Zrównoważony rozwój nie jest już opcją, lecz stałym elementem wymagań naszych klientów. Każde zapytanie ofertowe zawiera pytania z tego zakresu, w tym m.in. o ślad węglowy. Coraz częściej zobowiązujemy się do dostarczania klientom danych z pomiarów środowiskowych. W ramach Grupy ID Logistics podejmujemy działania na wielu frontach – od ograniczania odpadów i ich recyklingu po zmniejszanie zużycia energii i emisji CO₂ – komentuje Agata Głąbińska, Manager CSR w ID Logistics Polska.
Rosnące wymagania ESG zmuszają firmy do transparentności i działań wykraczających poza deklaracje. Przyszłość branży TSL to nie tylko dostosowanie się do regulacji, ale przede wszystkim kreowanie realnych zmian, które wpłyną na całą gospodarkę.
Zielone know-how
Zrównoważona transformacja w logistyce wymaga przemyślanej strategii i podejścia, które obejmie wszystkie kluczowe obszary łańcucha dostaw. Tomasz Gasiński podkreśla, że pierwszym krokiem powinno być opracowanie planu dekarbonizacji dostosowanego do specyfiki przedsiębiorstwa i uwzględniającego możliwości technologiczne.
- Testy pilotażowe pozwolą lepiej oszacować koszty wdrożenia oraz potencjalne oszczędności, a także wybrać rozwiązania najbardziej efektywne dla danej firmy – wskazuje partner w zespole ds. zrównoważonego rozwoju w Deloitte.
Eksperci są zgodni, że kluczowym wyzwaniem jest rozwój floty niskoemisyjnej. Pojazdy elektryczne, alternatywne paliwa, takie jak wodór czy biopaliwa, mogą znacząco ograniczyć emisje w procesie transportu. Równocześnie firmy muszą optymalizować trasy przewozów – narzędzia oparte na sztucznej inteligencji pozwalają na bardziej efektywne planowanie, co zmniejsza zarówno emisje, jak i koszty.
- Warto także inwestować w transport intermodalny, który łączy różne środki transportu, takie jak kolej i transport morski, pozwalając na zmniejszenie emisji nawet o połowę w porównaniu z transportem drogowym – dodaje Tomasz Gasiński.
Efektywne zarządzanie energią w magazynach to kolejny ważny składnik zielonych łańcuchów dostaw. ID Logistics od lat wdraża nowoczesne technologie, które znacząco redukują zużycie mediów.
- W 2022 r., w obliczu gwałtownego wzrostu cen energii, wdrożyliśmy z klientami działania, które pozwoliły zredukować wskaźniki zużycia gazu i prądu o 36 proc., przynosząc znaczące oszczędności, a w niektórych obiektach udało się zmniejszyć wskaźnik intensywności energetycznej nawet o ponad połowę – opowiada Maciej Korzeniowski.
Równie ważne są zmiany w obszarze opakowań. Amazon zastąpił jednorazowe plastikowe opakowania w Europie opakowaniami kartonowymi i papierowymi nadającymi się w 100 proc. do recyklingu. Obecnie już ponad 50 proc. przesyłek realizowanych przez Amazon w Europie trafia do klienta w minimalistycznym ekologicznym opakowaniu, a niekiedy bez żadnego dodatkowego opakowania dzięki programowi „Ships in Product Packaging”.
- Takie działania odpowiadają na rosnące wymagania klientów i zmniejszają negatywny wpływ na środowisko. Każdy z tych kroków – od inwestycji we flotę niskoemisyjną przez optymalizację tras po zmniejszenie zużycia energii i opakowań – stanowi element strategii ESG, która może zmienić całą branżę logistyczną. Wdrażanie tych działań to wyraz odpowiedzialności za przyszłość globalnych łańcuchów dostaw i klucz do budowania bardziej zrównoważonego systemu logistycznego – wyjaśnia Sławomir Płonka.
