Część unijnych stolic obawia się, że premier Viktor Orban próbuje wykoleić cały proces, zapowiadając „narodowe konsultacje” w sprawie ukraińskiej kandydatury do UE – mimo że Węgry formalnie wyraziły zgodę na rozpoczęcie rozmów już w grudniu 2023 roku. Weto Budapesztu zostało wtedy zniesione dopiero po tym, jak Bruksela odblokowała 10 mld EUR z funduszy unijnych, wcześniej zamrożonych z powodu zarzutów o korupcję i łamanie praworządności.
- Państwa członkowskie mają swoją granicę tolerancji wobec celowego nadużywania prawa weta. Widzimy to na przykładzie Ukrainy. Mamy do dyspozycji pewne instrumenty i nie powinniśmy się wahać, by z nich skorzystać – powiedział premier Irlandii Micheal Martin w rozmowie z Euronews.
USA nie chcą Ukrainy w NATO, ale popierają jej drogę do UE
Choć do formalnego rozpoczęcia i zakończenia negocjacji akcesyjnych potrzebna jest jednomyślność, nie dotyczy to każdego ich etapu. Oznacza to, że niektóre rozdziały mogłyby zostać otwarte lub zamknięte bez zgody wszystkich państw członkowskich.
Kandydatura Ukrainy nabrała tempa po rosyjskiej inwazji w 2022 roku. Bruksela, choć podkreśla, że nie przewiduje „szybkiej ścieżki” dla Kijowa, chwali ukraińskie postępy w reformach mimo trwającej wojny. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen wielokrotnie wyrażała uznanie dla determinacji ukraińskich władz.
Unijna inicjatywa zbiega się z rosnącą aktywnością prezydenta USA Donalda Trumpa, który nasila swoje starania o wynegocjowanie pokoju między Rosją a Ukrainą. Choć Waszyngton sprzeciwia się członkostwu Ukrainy w NATO, popiera jej ambicje dotyczące przystąpienia do UE. W tym kontekście Bruksela postrzega rozszerzenie Unii jako sposób na zwiększenie stabilności w regionie.
Z nieoficjalnych informacji wynika, że Komisja Europejska planuje przedłożyć Radzie Europejskiej pierwszy raport dotyczący otwarcia rozmów z Ukrainą i sąsiednią Mołdawią. Jeśli Węgry zrezygnują ze swojego sprzeciwu, możliwe byłoby rozpoczęcie rozmów już w czerwcu.
UE chwali postępy Ukrainy w sprawie mniejszości narodowych
Jednym z głównych punktów zapalnych między Budapesztem a Kijowem pozostaje kwestia praw mniejszości węgierskiej na Zakarpaciu. Choć Ukraina przyjęła nowe przepisy, które miały rozwiać zastrzeżenia strony węgierskiej, Budapeszt twierdzi, że Kijów wciąż nie wypełnił wcześniejszych zobowiązań.
Z kolei Komisja Europejska podkreśla, że Ukraina spełniła wszystkie wymogi dotyczące ochrony mniejszości, określone w przeglądzie z 2022 roku. Bruksela pozytywnie oceniła też plan działań na rzecz mniejszości narodowych, który Ukraina musi wdrożyć w ramach negocjacji akcesyjnych.
Tymczasem rozmowy dwustronne między Kijowem a Budapesztem zostały zawieszone po tym, jak Ukraina oskarżyła Węgry o prowadzenie działalności szpiegowskiej na Zakarpaciu – zarzuty, które Budapeszt stanowczo odrzucił.
Antyukraińska narracja kluczowym elementem kampanii Orbana
W ostatnim czasie coraz więcej unijnych dyplomatów wyraża niepokój wobec antyukraińskiej retoryki Viktora Orbana. Premier Węgier uczynił sprzeciw wobec członkostwa Ukrainy w Unii jednym z głównych tematów swojej kampanii przed przyszłorocznymi wyborami.
Twierdzi, że przyjęcie Ukrainy do UE doprowadziłoby do „ruiny” węgierskiej gospodarki. Węgierska opinia publiczna pozostaje jednak podzielona w tej sprawie.
W Brukseli narastają też obawy związane z planowanymi „narodowymi konsultacjami”, które – jak pokazują wcześniejsze przypadki – zwykle odbywają się w atmosferze intensywnej kampanii prorządowej i kończą się wynikami zgodnymi z oczekiwaniami Victora Orbana.