Po wielu miesiącach analiz, starań i sporów, gotowy jest wniosek o 130 mln euro dofinansowania z unijnego Funduszu Spójności na budowę zbiornika retencyjnego Racibórz Dolny. Jeżeli Komisja Europejska przyzna środki jeszcze w tym roku, inwestycja rozpocznie się ok. drugiego kwartału 2006.
W czwartek wydział prasowy Ministerstwa Środowiska poinformował PAP, że wniosek w sprawie dofinansowania budowy zbiornika przez Fundusz Spójności został w ostatnich dniach przekazany do Ministerstwa Gospodarki i Pracy. Teraz zostało już tylko złożenie go w Komisji Europejskiej.
"Jeśli Komisja Europejska przyzna dofinansowanie w tym roku, to planowana realizacja nastąpi, zgodnie z harmonogramem zawartym we wniosku, około drugiego kwartału 2006 roku. We wniosku zakończenie pierwszego etapu prac planowanie jest na koniec 2010 roku" - poinformowano w resorcie środowiska.
Po zakończeniu pierwszego etapu zbiornik będzie mógł już przyjmować falę powodziową, natomiast do 2013 roku ma być dalej rozbudowywany. Szacowany koszt przedsięwzięcia wyniesie 168 mln euro, z czego 130 mln euro ma pochodzić z Funduszu Spójności. Wnioskodawcą jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach.
Budowa raciborskiego suchego zbiornika to jedno z dwóch głównych zadań rządowego projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry. Drugim jest modernizacja wrocławskiego węzła wodnego. We wrześniu tego roku, kiedy projektem zajmował się rząd, łączny koszt pierwszego zadania szacowano na 218,3 mln euro, drugiego na 252 mln euro. Całkowite koszty projektu to 505 mln euro. 20 września rząd zgodził się, aby na te cele zaciągnąć kredyt w Banku Rozwoju Rady Europy do 251 mln euro.
Zbiornik Racibórz Dolny ma być napełniany tylko w czasie powodzi. Dzięki niemu ma nastąpić redukcja szczytowego przepływu Odry poniżej polderu oraz opóźnienie momentu wystąpienia szczytowych fal powodziowych przy ujściu Nysy Kłodzkiej do Odry.
Trudną ze społecznego punktu widzenia częścią projektu budowy jest konieczność przesiedlenia 260 rodzin (ok. 700 osób), mieszkających w dwóch wsiach położonych w obrębie przyszłego zbiornika: Nieboczowach i Ligocie Tworkowskiej. Mieszkańcy mają otrzymać odszkodowania i nowe możliwości zamieszkania.
Gdy pojawiła się możliwość sfinansowania budowy ze środków UE, sprzeciw mieszkańców wsi Nieboczowy na wiele miesięcy zablokował wydanie decyzji lokalizacyjnej i przygotowanie wniosku do Funduszu Spójności. Miejscowy wójt, powołując się na sprzeciw społeczny, odmówił podjęcia takiej decyzji, leżącej w jego gestii.
W ubiegłym roku, za pomocą zarządzenia zastępczego, zrobił to za wójta wojewoda. Od jego decyzji wpłynęło 150 odwołań, złożonych przez mieszkańców wsi Nieboczowy i wójta gminy Lubomia. W końcu września 2004 minister infrastruktury odrzucił wszystkie odwołania, co umożliwiło rozpoczęcie dalszych procedur i pozwoliło inwestorowi wznowić przygotowania.
Zespół zbiorników Racibórz Dolny (polder Buków i zbiornik Racibórz Dolny) ma być podstawowym elementem systemu ochrony przeciwpowodziowej doliny Odry. Zbiorniki te mają przejmować wody powodziowe Odry przy granicy polsko-czeskiej, łącznie z wodami Olzy. Pojemność zbiornika ma wynosić 185 mln m sześc., powierzchnia - ponad 26 km kw., długość wałów - 22,7 km, a maksymalna wysokość zapór - 10,5 m. Zbiornik ma zredukować falę powodziową o połowę.