W polskim systemie edukacji uczy się obecnie około 4,6 miliona uczniów w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych oraz ponad 1,2 miliona studentów na uczelniach wyższych. W kraju działa ponad 19 tysięcy szkół, z czego większość to placówki publiczne. W systemie zatrudnionych jest około 700 tysięcy nauczycieli, a średnia liczba uczniów w klasie szkoły podstawowej wynosi około 19 osób. Wydatki publiczne na edukację stanowią około 5 proc. PKB, a subwencja oświatowa w 2025 roku przekroczy 90 miliardów złotych. Coraz większe znaczenie mają szkoły branżowe i technika, w których kształci się ponad 55 proc. uczniów szkół ponadpodstawowych.
Premier Danii Mette Frederiksen zapowiedziała wprowadzenie zakazu korzystania z mediów społecznościowych przez dzieci poniżej 15 roku życia. Jak podkreśliła, telefony i media społecznościowe „kradną dzieciństwo” oraz przyczyniają się do fali problemów psychicznych wśród najmłodszych. – „Uwolniliśmy potwora, bo nigdy wcześniej tak wiele dzieci i młodzieży nie cierpiało z powodu lęków i depresji” – stwierdziła. Z badań cytowanych przez premier wynika, że 60 proc. duńskich chłopców w wieku 11–19 lat nie spotyka się ze znajomymi po szkole, a 94 proc. nastolatków zakłada profile w sieci jeszcze przed ukończeniem 13 lat. Planowany zakaz obejmie wszystkie dzieci, z możliwością wyjątków za zgodą rodziców po ukończeniu 13 roku życia. Dania nie jest osamotniona – Australia już wprowadza podobne przepisy dla osób poniżej 16 lat, a Norwegia planuje podniesienie minimalnego wieku dostępu do mediów społecznościowych z 13 do 15 lat.
Administracja Donalda Trumpa rozpoczyna nowy etap konfrontacji handlowej z Chinami – tym razem na morzu. Od 14 października USA wprowadza wysokie opłaty dla firm żeglugowych, głównie chińskich, zawijających do amerykańskich portów. Cierpieć mają także pośrednio dostawcy samochodów, bo stawka wzrośnie do 46 dolarów za tonę netto, co znacząco podniesie koszty transportu aut. Jednocześnie Waszyngton grozi sankcjami wobec państw popierających globalny podatek węglowy od żeglugi, który ma być omawiany na szczycie Międzynarodowej Organizacji Morskiej w Londynie. Pekin zapowiada odwet, a portowa wojna może szybko przerodzić się w nowy front amerykańsko-chińskiego konfliktu handlowego.
Na dzisiejszym posiedzeniu rządu znajdą się cztery projekty ustaw z zakresu finansów i polityki społecznej. Ministerstwo Finansów przedstawi trzy nowelizacje podatkowe — dwie dotyczące PIT i jedną podatku od spadków i darowizn. Zmiany mają uprościć rozliczenia, zwiększyć przejrzystość systemu i umożliwić m.in. odliczanie strat z umorzonych papierów wartościowych. Ministerstwo Rodziny zaprezentuje z kolei projekt reformy systemu ubezpieczeń społecznych, doprecyzowujący zasady korzystania ze zwolnień lekarskich i prac orzeczniczych w ZUS. Celem pakietu jest deregulacja, uszczelnienie systemu i poprawa obsługi pracowników.
A czym dziś żyją rynki inwestycyjne?
W Stanach Zjednoczonych sezon wyników banków jest jednym z najważniejszych momentów dla oceny kondycji całej gospodarki, bo właśnie sektor finansowy działa jak barometr jej stanu. Banki są w centrum obiegu pieniądza – udzielają kredytów konsumentom, finansują firmy, uczestniczą w emisjach akcji i obligacji, a ich raporty kwartalne pokazują, jak naprawdę wygląda aktywność gospodarcza. Jeśli rośnie akcja kredytowa, a spłacalność pożyczek pozostaje dobra, oznacza to, że konsumenci i przedsiębiorstwa czują się pewnie, a gospodarka ma solidne fundamenty. Z kolei wzrost liczby niespłacanych kredytów, spadek przychodów z inwestycji czy niższe zyski z opłat mogą być pierwszym sygnałem spowolnienia. W tym roku wyniki banków mają jeszcze większe znaczenie, bo trwający w USA government shutdown wstrzymał publikację wielu danych makroekonomicznych. Dlatego raporty gigantów takich jak JPMorgan, Goldman Sachs, Wells Fargo czy Citigroup pozwolą inwestorom lepiej ocenić, w jakiej naprawdę kondycji znajduje się amerykańska gospodarka.
Poza tym - powiem Państwu szczerze - żadnych istotnych danych na dziś nie zaplanowano, bo inflacja producencka w Szwajcarii to jest raport dla wyjątkowych koneserów statystyki.
A o czym dziś piszemy w Pulsie Biznesu i na pb.pl?
Polski sektor IT przechodzi w ręce zagranicznego kapitału – udziały w Asseco, Comarchu i NMG przejęły kanadyjskie i szwedzkie grupy technologiczne. Chodzi o firmy obsługujące strategiczne systemy państwa, m.in. ZUS, NFZ, ARiMR czy spółki energetyczne. Eksperci, w tym Krzysztof Dyki, ostrzegają, że kontrola nad kluczowymi systemami informatycznymi to nie tylko kwestia gospodarki, lecz bezpieczeństwa narodowego. Tymczasem państwo nie ma narzędzi do reagowania na zmiany właścicielskie w branży IT – na liście firm strategicznych nie ma ani jednej spółki technologicznej. Rząd rozważał nawet zakup segmentu publicznego Comarchu, ale było już za późno. Według analityków fuzje i przejęcia przyspieszą – zagraniczni inwestorzy widzą w polskim IT innowacje i wzrost w atrakcyjnej cenie. O tym piszemy dziś w Pulsie Biznesu i na PB.pl.
Ale nie tylko tam, bo dostępna jest już nowa aplikacja Pulsu Biznesu, którą znajdą Państwo w sklepach AppStore i Google Play. Zachęcam do instalacji, zwłaszcza że można na niej słuchać naszych podcastów.
Stany Zjednoczone zaostrzają kurs wobec Chin, podnosząc cła i ograniczając eksport kluczowych technologii. Jednocześnie Waszyngton zapowiada nowe dostawy broni dla Ukrainy – w tym Tomahawków. O tym, jak zmienia się globalna polityka USA i co oznacza to dla Europy, Polski i równowagi sił w Eurazji, w rozmowie z prof. Andrew Michtą z Atlantic Council opowiada Marcin Dobrowolski z Pulsu Biznesu.