W 2013 r. do okręgowych inspektoratów pracy zgłoszono 284 spory zbiorowe. Najwięcej z nich zarejestrowano w okręgowych inspektoratach pracy w Warszawie (54), Katowicach (44), Wrocławiu (34), Łodzi (24) i Gdańsku (19).
Żądania płacowe
Organizacje związkowe wystąpiły do pracodawców łącznie z 505 żądaniami, które dotyczyłynajczęściej warunków wynagradzania (301) oraz warunków pracy (95). Nieliczne odnosiły się do sfery świadczeń socjalnych (24) oraz praw i wolności związkowych (24). Pozostałe zgłoszone kwestie (61) nie mieściły się w przyjętej definicji sporu zbiorowego.
Jak pokazują dane Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), wynikające z obowiązku zgłaszania jej wszczętych sporów zbiorowych, wspomniane warunki płacowe, a przede wszystkim wnioski o wzrost wynagrodzeń, od lat należą do głównych zagadnień podnoszonych w sporach zbiorowych. W ubiegłym roku stanowiły więcej niż połowę roszczeń(59,6 proc.).
Roszczenia dotyczące warunków wykonywania pracy, chociaż znajdują się na drugim miejscu listy najczęściej podnoszonych spraw, stanowią znacznie mniejszy ich odsetek (18,8 proc. w 2013 r.).
Najwięcej sporów zbiorowych wszczęto w zakładach prowadzących działalność w branży przetwórstwa przemysłowego (70). Drugą w kolejności grupą zgłaszających spór zbiorowy byli pracodawcy działający w opiece zdrowotnej (58), a kolejni to zakłady wytwarzające i zaopatrujące w energię elektryczną, gaz i wodę (50) oraz zakłady zajmującesię transportem i gospodarką magazynową (37).
29 kontroli PIP
Inspekcja pracy interweniowała w przypadkach, gdy z treści zawiadomienia o powstaniu sporu zbiorowego wynikało, że mogło dojść do naruszenia przepisów prawa pracy przez pracodawcę. W ubiegłym roku przeprowadzono 29 kontroli. Tę niewielką liczbę interwencji PIP tłumaczy faktem, że tylko w nielicznych przypadkach zgłoszone żądania wchodziły w zakres jej kompetencji.
Z informacji uzyskanych przez inspekcję wynika, że 63 spory zakończyły się podpisaniemporozumienia, a w 7 przypadkach strony podpisały protokół rozbieżności.
PIP nie dysponuje pełnymi danymi, ponieważ ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych nie nakłada na pracodawców obowiązku powiadamiania o kolejnych etapach rozwiązywania konfliktu, przeprowadzonym strajku czy o zakończeniu sporu. Inspekcja pracy uważa jednak, że należy nadal monitorować spory zbiorowe. Ich rejestrowanie przez PIP pozwala na rozpoznanie problemów istniejących u pracodawców, a podjęcie interwencji może przyczynić się do szybszego zakończenia sporu.