Wyraźnie mniejszy apetyt na kuszące do niedawna inwestorów firmy technologiczne oraz energetyczne, znacznie mniej dużych transakcji i sektor nieruchomości jako jedyny trzymający się mocno - to krótkie podsumowanie polskiego rynku w ubiegłym roku z perspektywy fuzji i przejęć.
Firma doradcza Bain & Company w najnowszej edycji raportu Global M&A wylicza, że łączna wartość akwizycji dokonanych przez inwestorów strategicznych w Polsce wyniosła ok. 5 mld USD, co oznacza spadek o 49 proc. Rezultat jest znacznie gorszy niż średnia globalna – na świecie liczba transakcji wzrosła bowiem o 9, a ich wartość o 13 proc.
- W 2024 r. dynamika transakcji fuzji i przejęć w Polsce jest wyraźnie słabsza niż na rynkach globalnych. Podczas gdy na świecie rynek M&A powoli się odbudowuje, choć nadal pozostaje poniżej historycznych rekordów, u nas odnotowaliśmy istotny spadek wartości tych transakcji. Główną przyczyną była niepewność geopolityczna związana z sytuacją w Ukrainie, potęgowana obawami dotyczącymi wyborów w USA i niektórych krajach europejskich - wylicza Paweł Szreder, partner w Bain & Company.
Mało dużych transakcji
Na obniżoną aktywność transakcyjną wpłynęły też czynniki lokalne.
- To mniejsza aktywność spółek skarbu państwa, w których nowe zarządy wciąż opracowują długoterminowe strategie, a także mniej optymistyczne oczekiwania co do obniżania stóp procentowych niż w krajach zachodnich – wskazuje Paweł Szreder.
Firma doradcza wylicza, że 70 proc. największych transakcji w naszym kraju w ubiegłym roku (14 z 20) to akwizycje polskich firm przez zagranicznych inwestorów. Zabrakło jednak megaumów. W 2022 r. największe, wielomiliardowe transakcje w Polsce realizował Daniel Obajtek (przejęcie PGNiG i Lotosu przez Orlen), a rok później Chińczycy (kupno większościowego pakietu w Techlandzie przez Tencent).
Jak podają Fordata i Navigator Capital, poza giełdą i rynkiem nieruchomości w ubiegłym roku na naszym rynku doszło tylko do jednej ujawnionej transakcji o wartości powyżej 1 mld zł - był to zakup VeloBanku od Bankowego Funduszu Gwarancyjnego przez fundusz Cerberus (375 mln zł za akcje i 700 mln zł dokapitalizowania). W końcówce roku Wirtualna Polska Holding ogłosiła przejęcie za niemal równo 1 mld zł czeskiej Invii z branży turystycznej, ale transakcja czeka jeszcze na zgodę organów antymonopolowych.
Duże projekty o nieujawnionej wartości to m.in. przejęcie rybnego Korala przez inwestora branżowego Captain Fresh oraz medycznego Scanmedu, którego od funduszu Abris odkupiło American Heart of Poland (samo wcześniej kupione przez włoską grupę San Donato).
Tymczasem na giełdzie akcje za 6,5 mld zł sprzedali inwestorzy Żabki (przede wszystkim fundusz CVC), a w nieruchomościach właściciela zmienił m.in. wieżowiec Warsaw Unit, kupiony za 1,2 mld zł przez szwedzkie Eastnine od Ghelamco.
- Szczególnie odczuwalny jest spadek liczby dużych transakcji, które zmniejszyły się o prawie połowę, natomiast liczba mniejszych transakcji zmalała - w zależności od źródła - o 5-20 proc. w porównaniu z 2023 r. – mówi Paweł Szreder.
Branżowe ożywienie
Bain & Company spodziewa się jednak ożywienia – i na poziomie globalnym, i lokalnym. Firma doradcza wskazuje kilka branż, w których z różnych powodów aktywność transakcyjna może być większa. W produktach konsumenckich ożywienie może wywołać przegląd aktywów przez duże koncerny i sprzedaż mniej dochodowych lub niestrategicznych części działalności. Eksperci spodziewają się też konsolidacji m.in. w chemii, usługach finansowych, handlu detalicznym oraz w sektorze mediów i rozrywki.
W tym ostatnim duża transakcja w Polsce już się szykuje, bo za kupcem na TVN rozgląda się amerykańskie Warner Bros. Discovery. Według Bloomberga telewizja została wyceniona na 5 mld zł, a wśród zainteresowanych jest najbogatszy Polak Michał Sołowow, a także konsorcjum krajowych inwestorów, na którego czele stoi giełdowa Wirtualna Polska Holding.
Do kupienia jest też m.in. detaliczna działalność Citi Handlowego. Na rynek może także trafić sporo ciekawych aktywów z portfeli działających w Polsce funduszy private equity - spekuluje się m.in. o sprzedaży WeNetu przez Innovę, udziałów w Netrisku przez MCI czy Alsendo przez Abris.
- W tym roku można się spodziewać stopniowego ożywienia. Niepewność jest mniejsza, a nasz region interesuje globalne fundusze private equity i zagranicznych inwestorów nie tylko z Europy Zachodniej i USA, ale również z Japonii - mówił niedawno w PB Adam Demusiak, partner PwC, lider zespołu DealsPolska.