Polski rynek fuzji i przejęć nieco zwolnił. W zeszłym roku doszło do 348 transakcji, czyli o 5 proc. mniej niż w 2023 r. - wynika z raportu M&A Index Poland. Najwięcej działo się w IT, ochronie zdrowia i FMCG.
W branży spożywczej, wycenianej w 2023 r. na 420 mld zł, liczba zamkniętych transakcji spadła z 25 do 17 – podaje Mergermarket. Wzrosła jednak liczba procesów w toku, co może świadczyć o dłuższych negocjacjach.
Konsolidacja trwa
– Mimo ogólnego spadku liczby transakcji, procesy konsolidacyjne w branży spożywczej są kontynuowane. Mlekovita przejęła w zeszłym roku spółdzielnię mleczarską KaMos z Kamiennej Góry, w sektorze mięsnym Gobarto przejęło podlaską Albę. W sektorze komponentów piekarniczo-cukierniczych Credin, należący do Grupy Orkla Food Ingredients, przejął Eurohansę Toruń, co wskazuje na dalsze umacnianie pozycji rynkowej przez głównych graczy – mówi Anna Maria Jędrzejczak, partner zarządzająca w firmie doradczej Marktlink Polska.
Ekspertka wskazuje, że pod koniec ubiegłego roku ogłoszono też wchłonięcie spółdzielni mleczarskiej w Szczercowie przez Wart-Milk, co wpisuje się w szerszy trend konsolidacyjny w sektorze mleczarskim.
– Warto również odnotować utworzenie JV United Holding, nowego podmiotu w branży karmy dla zwierząt, przez United Petfood Holding, belgijskiego producenta karmy oraz fundacje rodzinne wspólników KPS, polskiego producenta drobiu. Nowa spółka planuje działalność w sektorze produkcji karmy dla zwierząt i obecnie czeka na zgodę urzędu antymonopolowego – dodaje Anna Maria Jędrzejczak.
Branże z potencjałem
W branży lodów i mrożonek Nordis Polskie Chłodnie trafiły w ręce ukraińskiej firmy Trzy Niedźwiedzie. Inną znaczącą transakcją – choć związaną z branżą spożywczą tylko pośrednio – była finalizacja przejęcia firmy Miropasz Group, zajmującej się przetwarzaniem odpadów na pasze i paliwa, przez Darling Ingredients, amerykańską firmę przerabiającą odpady spożywcze na produkty ekologiczne.
– Sektor odpadów spożywczych staje się coraz bardziej atrakcyjny dla inwestorów, biorąc pod uwagę rosnącą świadomość ekologiczną i związane z tym oczekiwania i wymogi, jakie stawia się branży – zwraca uwagę Bartosz Łuczak, lider zespołu M&A w audytorsko-doradczej firmie Forvis Mazars.
Jego zdaniem w tym roku konsolidacja może przyspieszyć także w segmencie zdrowej żywności, napędzanym popytem na produkty ekologiczne i funkcjonalne oraz w segmencie gotowych dań i przekąsek on-the-go.
- Coraz większe pieniądze płyną też w kierunku rynku karmy dla zwierząt, zwłaszcza premium. Fundusze i branżowi gracze dostrzegają w nim duży potencjał - dodaje Bartosz Łuczak.
Duże ryby
Do najgłośniejszych transakcji w ostatnim czasie doszło w branży rybnej – Lisner wchłonął Graala, a Captain Fresh - Korala. Wcześniej z obu przejętych spółek wyszedł Abris Capital Partners, który kontrolował je od lutego 2017 r.
– Sprzedaż Graala Lisnerowi, części niemieckiego koncernu Theo Müller, to zwieńczenie sześciu lat inwestycji, w trakcie których spółka rosła pod względem przychodów i EBITDA, mimo pandemii i trudnego otoczenia geopolitycznego. Pod koniec roku nastąpiła również sprzedaż Korala, który trafił do Captain Fresh, indyjskiego dostawcy owoców morza wspieranego przez globalne fundusze VC. To partnerstwo ma uczynić Korala kluczową platformą rozwoju produktów z łososia na rynkach międzynarodowych i pokazuje rosnące zainteresowanie globalnych graczy Europą Środkowowschodnią – mówi Edgar Koleśnik, partner i szef warszawskiego biura Abris Capital Partners.
Nowe trendy
Specjaliści od M&A spodziewają się ożywienia w 2025 r., również w branży spożywczej.
– Polska gospodarka trzyma się mocno, Bank Światowy prognozuje 3,6 proc. wzrostu PKB, co plasuje nas w unijnej czołówce. Oczekiwany spadek stóp procentowych powinien poprawić nastroje i obniżyć koszty finansowania. Do tego dochodzi wpływ AI i automatyzacji, które mogą napędzić transakcje w sektorze spożywczym. Ważnym czynnikiem pozostaje dostępność środków unijnych, zwłaszcza z Krajowego Planu Odbudowy, który oferuje wsparcie dla rolnictwa i przetwórstwa. Największego ruchu można spodziewać się w mleczarstwie, przetwórstwie mięsnym i produkcji żywności wysokoprzetworzonej. Te sektory mają największą potrzebę zwiększania skali produkcji i optymalizacji kosztów – wskazuje Anna Maria Jędrzejczak.
Wolniej konsolidacja może postępować w branży napojów i przetwórstwie owocowo-warzywnym. Według ekspertki Marktlink Polska powodem jest duże rozdrobnienie rynku, silna pozycja regionalnych producentów i niskie bariery wejścia, które pozwalają mniejszym firmom utrzymać się na powierzchni. W tych segmentach kluczowe znaczenie mają marki lokalne i unikalność produktów – to one przyciągają konsumentów, ale nie zawsze pasują do modelu masowej konsolidacji.
Rynek transakcji M&A, zarówno w całej gospodarce, jak i w samym sektorze spożywczym spowolnił w ostatnich dwóch latach. Wpływ na to miały zawirowania postpandemiczne, przede wszystkim inflacja i wzrost stóp procentowych, które wpłynęły na wyniki firm oraz schłodziły rynek finansowania transakcji. W szczególności widać zmniejszenie aktywności funduszy private equity, które już nie postrzegają branży spożywczej jako sektora, w którym można uzyskać łatwo oczekiwane zwroty z inwestycji.
W 2025 r. można oczekiwać pewnego ożywienia na rynku transakcyjnym, na co powinien mieć wpływ długo wyczekiwany spadek kosztów finansowania. Prym w akwizycjach będą wiedli inwestorzy branżowi. Można przy tym spodziewać się dalszego wzrostu aktywności i znaczenia na rynku M&A rodzimych firm spożywczych, które coraz śmielej przyglądają się możliwościom rozwoju poprzez akwizycje.