Realizacja wielu inwestycji z programu Infrastruktura i Środowisko idzie lepiej niż planowano. Według danych Centrum Unijnych Projektów Transportowych (CUPT) do końca 2018 r. rozliczono już z Brukselą 34 proc. dotacji, czyli ok. 28,5 mld zł. W tym roku na konta beneficjentów wpłynie kolejne 9,8 mld zł. Wskaźnik zatwierdzonych w tym roku płatności sięgnie 13 proc., a narastająco, od czasu uruchomienia programu w 2014 r., wyniesie 47 proc. Sporo funduszy trafi zwłaszcza na rynek lokalny — wykorzystanie dotacji w 2019 r. na projekty miejskie sięgnie aż 15 proc., a narastająco 31 proc.

— Samorządy miały wiele problemów z wyłanianiem wykonawców, ponieważ wartość ich ofert przekraczała kosztorysy. Udało się jednak odmrozić realizację wielu projektów lokalnych — podkreśla Przemysław Gorgol, dyrektor CUPT.

Informuje jednak, że mogą zmienić się proporcje unijnego dofinansowania i wkładu własnego. Pierwotnie planowano, że udział beneficjentów będzie zazwyczaj na poziomie 15 proc., a resztą pokryje Komisja Europejska. — Obecne proporcje zbliżają się do podziału 50 na 50 proc. — szacuje Przemysław Gorgol. Oznacza to, że samorządy, podobnie jak kolejarze, będą musiały znacząco zwiększyć własne zaangażowanie w inwestycje, by je zrealizować i wykorzystać unijne fundusze. Przemysław Gorgol dodaje też, że CUPT zachęca samorządy do lepszej współpracy z wykonawcami inwestycji, udzielania im zaliczek, czy też wprowadzenia zasad waloryzacji, podobnych do przedstawionych niedawno przez PKP Polskie Linie Kolejowe oraz Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Ma nadzieję, że w nowym prawie zamówień publicznych, które planuje wdrożyć rząd, znajdą się przepisy motywujące samorządowców do indeksowania umów. Barbara Dzieciuchowicz, prezes Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa, podkreśla, że wykonawcy od dawna zabiegają o zaliczki i waloryzowanie umów samorządowych. Lokalni włodarze, którym coraz trudniej finansować rosnące ceny inwestycji, nie palą się do tych rozwiązań.

Wprowadzają je natomiast kolejarze, którym zależy na przyśpieszeniu inwestycji. W tym roku wykorzystają 11 proc. unijnej puli, a nastająco wskaźnik sięgnie 29 proc. Liderem pozostaną podmioty realizujące inwestycje drogowe, zapewniające bezpieczeństwo komunikacyjne oraz lotnicze. W tym obszarze wskaźnik tegorocznej alokacji jest szacowany na 12 proc., a narastająco 61 proc.

Przemysław Gorgol podkreśla, że równoczesna realizacja wielu projektów infrastrukturalnych wymaga wzmocnienia działań kontrolnych. Informuje, że CUPT przekaże fundusze z programu Pomoc techniczna na wsparcie działań nadzoru budowlanego, by jego inspektorzy wzmocnili kontrolę jakości realizowanych inwestycji. Chodzi o to, by tuż po oddaniu nie trzeba było remontować nowych obiektów infrastrukturalnych i by spełniały one założenia zapisane w projektach, na których podstawie przyznano dofinansowanie ich realizacji.