W dobie globalizacji i wzrastających oczekiwań klientów branża logistyczna stoi przed wyzwaniami wymagającymi wdrożenia nowoczesnych technologii. Innowacje, takie jak sztuczna inteligencja, automatyzacja i analiza danych, przyspieszają procesy i optymalizują zarządzanie, umożliwiając firmom lepsze funkcjonowanie w coraz bardziej konkurencyjnym środowisku. Jednak dla wielu przedsiębiorstw, szczególnie tych mniejszych, wdrażanie takich rozwiązań jest dużym wyzwaniem, pod względem zarówno finansowym, jak i organizacyjnym.
Klucz do efektywności
Innowacyjne rozwiązania coraz częściej znajdują zastosowanie w logistyce, optymalizując różnorodne obszary operacyjne. Narzędzia te umożliwiają firmom skuteczniejsze zarządzanie zasobami, minimalizację kosztów oraz poprawę jakości usług.
— Wykorzystanie rozwiązań, takich jak sztuczna inteligencja (AI), analiza big data oraz internet rzeczy (IoT), pozwala na lepsze monitorowanie procesów i prognozowanie zapotrzebowania. Automatyzacja magazynów, cyfrowe systemy zarządzania transportem oraz śledzenie towarów w czasie rzeczywistym przyczyniają się do minimalizacji przestojów i redukcji strat — wymienia Marek Ziarkiewicz, dyrektor transportu w Polsce, FM Logistic. Polskie firmy nie tylko wykorzystują te technologie, lecz również tworzą własne rozwiązania. Przykładem może być pierwszy polski wirtualny asystent spedytora Igor, projekt Mariusza Żakiewicza, głównego inżyniera w Ursico. Igor łączy automatyzację procesów z punktowo wprowadzanymi elementami AI i w ten sposób wspiera pracę spedytorów, wyręczając ich w najbardziej powtarzalnych zadaniach, dzięki czemu więcej uwagi mogą poświęcić tym bardziej skomplikowanym.
— Moje podejście polega na integrowaniu różnych aplikacji używanych w spedycji, co daje sztucznej inteligencji dostęp do wielu procesów. Dzięki temu automatyzacja może wiernie odwzorowywać działania spedytorów i znacząco usprawniać funkcjonowanie łańcuchów dostaw — wyjaśnia Mariusz Żakiewicz.
Z kolei spółka Fresh Inset zaprojektowała innowacyjne rozwiązanie Vidre+™, które przyczynia się do optymalizacji łańcucha dostaw świeżych produktów. Na całym świecie co roku marnuje się żywność wartości ponad 1 bln USD, a Vidre+™ pomaga ograniczyć te straty.
— To jedyna technologia na świecie pozwalająca przekształcić każdy typ opakowania kartonowego, foliowego lub plastikowego PET w jego funkcjonalną wersję zapewniającą dłuższą świeżość warzyw, owoców czy kwiatów. Vidre+™ to także ukłon w kierunku ekologii i optymalizacji produkcji mikro i małych producentów. By skorzystać z tego rozwiązania, nie muszą oni stawiać nowych linii produkcyjnych, a próg wejścia jest bardzo niski — przekonuje Krzysztof Czaplicki, chief strategy officer w Fresh Inset SA.
Innowacje nie tylko usprawniają bieżące działania, ale także otwierają ciekawe perspektywy na przyszłość. Marek Ziarkiewicz zauważa, że technologie wyznaczają zupełnie nowe kierunki rozwoju transportu.
— Elektryczne i autonomiczne pojazdy, rozwój dronów czy technologie blockchain mogą zrewolucjonizować sposób przemieszczania się towarów. Te rozwiązania obniżą koszty, zwiększą bezpieczeństwo oraz wpłyną na zrównoważony rozwój branży — przewiduje ekspert.
AI – niezbędna, ale wymagająca
Sztuczna inteligencja staje się nieodłącznym elementem logistyki, znajdując zastosowanie w wielu obszarach operacyjnych. AI wspiera optymalizację tras, zarządzanie zapasami oraz prognozowanie popytu, co pozwala firmom na bardziej precyzyjne planowanie działań. Dzięki zaawansowanym algorytmom sztuczna inteligencja monitoruje stan techniczny pojazdów w czasie rzeczywistym, zmniejszając ryzyko awarii i przestojów. To wszystko sprawia, że logistyka staje się bardziej elastyczna, a firmy mogą skuteczniej dostosowywać się do zmieniających się warunków rynkowych.
— Optymalizacja łańcucha dostaw bez wykorzystania sztucznej inteligencji jest możliwa, jednak znacznie bardziej ograniczona pod względem efektywności i skali. Tradycyjne metody, takie jak ręczne planowanie, analizy statystyczne czy systemy ERP, pozwalają na monitorowanie procesów, jednak nie oferują tak precyzyjnych i dynamicznych rozwiązań jak AI — wyjaśnia Marek Ziarkiewicz.
Jednym z ciekawszych sposobów wykorzystania sztucznej inteligencji jest system Voyage Optimization, opracowany przez Stena Line i przetestowany na trasach pomiędzy Szwecją a Danią.
— Dzięki AI możemy precyzyjnie analizować czynniki wpływające na żeglugę, takie jak wiatr, fale czy głębokość wody. To pozwala nam na optymalizację operacji statku i oszczędność energii. Algorytmy AI umożliwiają również redukcję zużycia paliwa, co nie tylko wspiera strategię operacyjną, lecz także redukuje emisję dwutlenku węgla — tłumaczy Agnieszka Zembrzycka, rzeczniczka prasowa Stena Line Polska.
Choć możliwości, jakie daje AI, są imponujące, sztuczna inteligencja nie jest narzędziem bez wad. Jak zwraca uwagę Mariusz Żakiewicz, systemy takie jak ChatGPT mają swoje ograniczenia.
— Dobrze radzą sobie z ogólnymi zadaniami, ale im bardziej szczegółowe pytania się zadaje, tym trudniej im udzielić precyzyjnych odpowiedzi. Dodatkowo są to modele niedeterministyczne, co oznacza, że mogą generować różne odpowiedzi na te same pytania, co stanowi wyzwanie w procesach wymagających spójności — wyjaśnia twórca Igora.
Aby zminimalizować te problemy, niezbędne jest dokładne opracowanie instrukcji oraz podział zadań na etapy. Mimo że AI jest coraz bardziej zaawansowana, wymaga stałego nadzoru.
— Na obecnym etapie rozwoju sztuczna inteligencja nie jest w stanie działać w pełni samodzielnie. Wymaga kontroli, aby zapewnić, że jej działania i odpowiedzi są precyzyjne — podkreśla Mariusz Żakiewicz, jednocześnie uspokajając obawy dotyczące potencjalnego wyparcia człowieka przez AI.
Sztuczna inteligencja wspiera codzienne procesy logistyczne, ale ich efektywność zależy od umiejętnego połączenia technologii z wiedzą i intuicją człowieka. Sukces będzie zależał od utrzymania równowagi między technologią a ludzkim wkładem.
Czy warto zmieniać to, co działa?
Choć logistyka rozwija się dynamicznie, wciąż opiera się szerokiemu wdrażaniu nowoczesnych technologii. Wiele firm nadal polega na przestarzałych systemach, które nie spełniają współczesnych wymagań rynkowych. Problem ten jest szczególnie widoczny w mniejszych przedsiębiorstwach, które borykają się z brakiem środków na inwestycje w nowe rozwiązania technologiczne.
Michał Magdziarz z Balticonu zauważa, że w logistyce stabilizacja i powtarzalność są cenione wyżej niż zmiany, co utrudnia wdrażanie innowacji.
— Sektor transportowy jest bardzo rozdrobniony, szczególnie w Polsce. Mniejsze firmy przewozowe często nie mogą sobie pozwolić na kosztowne inwestycje w nowoczesne rozwiązania technologiczne. Dlatego wiele z nich korzysta ze starych systemów, co utrudnia im konkurowanie na dynamicznie zmieniającym się rynku — tłumaczy wiceprezes zarządu Balticonu.
Brak centralnych inicjatyw wspierających rozwój technologiczny w branży motywuje firmy do tworzenia własnych systemów, tak jak robi to pomorska spółka.
— W latach 90., gdy standardem była ewidencja papierowa, jeden z naszych założycieli stworzył program do zarządzania magazynem w DOS-ie. Dziś dysponujemy zaawansowaną platformą z aplikacjami mobilnymi, które umożliwiają wymianę informacji w czasie rzeczywistym. Kolejnym ważnym krokiem było wprowadzenie systemu zarządzania transportem kontenerów, inspirowanego Uberem. Dzięki aplikacji łączymy się z kierowcami i kontrahentami elektronicznie, co znacząco usprawniło naszą pracę, m.in. umożliwiając kierowcom wydruk dokumentów z dowolnej drukarki — mówi Michał Magdziarz.
Przykład Balticonu pokazuje, że firmy, które decydują się na inwestycje w innowacje, zyskują znaczną przewagę na rynku. Rozwiązania technologiczne, takie jak sztuczna inteligencja, automatyzacja i systemy mobilne, nie tylko usprawniają codzienne operacje, ale także pozwalają firmom skuteczniej reagować na wyzwania stale zmieniającego się środowiska biznesowego. W dłuższej perspektywie kluczowe będzie, które z firm zdążą z wdrożeniem usprawnień, zanim rynek je wyprzedzi, pozostawiając mniej elastycznych graczy w tyle. Nadążenie za technologiczną rewolucją może zadecydować o ich przyszłości w coraz bardziej wymagającej branży