Fundacji Polska Bezgotówkowa zostali już tylko trudni klienci. Z myślą o następnej pięciolatce rozgląda się po internecie.
Czas zbierania nisko wiszących jabłek się skończył. Teraz, żeby pozyskać klienta na terminal płatniczy, trzeba sięgać naprawdę wysoko. Po pięciu latach działania Fundacji Polska Bezgotówkowa (FPB) można postawić tezę, że kto chciał zainstalować POS, ten już go ma.
– Terminali jest wciąż mało w obszarze usług wykonywanych osobiście - przez hydraulików, elektryków czy ogólnie tzw. fachowców. Jest to jednak trudny rynek, bo zleceniobiorcy często preferują płatności gotówkowe – mówi Joanna Erdman, prezes FPB.
Do zagospodarowania jest inny, tradycyjnie gotówkowy segment płatności – szeroko rozumiane usługi religijne. Poziom trudności jest jednak nie mniejszy niż w przypadku drobnych usług, co wynika z barier związanych z przyzwyczajeniami zarówno po stronie kościołów, jak i wiernych. I jedni, i drudzy są przyzwyczajeni do gotówki na tacy, ale konsumenci noszą jej przy sobie coraz mniej. Fundacja dofinansowuje nowoczesne datkomaty zbliżeniowe, wyposażone w ekrany dotykowe, które pozwalają wybrać wielkość ofiary i cel. Na razie jednak udało się zainstalować tylko kilkadziesiąt takich urządzeń, bo proces uzgodnień jest długotrwały. Widać pierwsze jaskółki zmiany podejścia do gotówki również w Kościele: w kancelariach parafialnych coraz częściej pojawiają się terminale płatnicze.
– Prognozujemy, że proces odchodzenia od gotówki w przypadku związków wyznaniowych przyspieszy. Promotorami zmian będą sami wierni, którzy na co dzień płacą kartami i telefonami. Dla proboszczów przejście na obsługę bezgotówkową oznacza usprawnienie wpłat i większe bezpieczeństwo – mówi Joanna Erdman.
Mapa płatności
Przykład Kościołów dobrze wyjaśnia, jaką strategię musi obecnie stosować fundacja. Chodzi przede wszystkim o edukację wyselekcjonowanych uczestników rynku. W tym celu stworzona została mapa płatności. Widać na niej, gdzie jeszcze można zagęścić sieć POS.
– Są regiony, gdzie nasycenie terminalami jest niemal stuprocentowe. Ale są też białe plamy, obszary odstające od średniej, choć ich liczba sukcesywnie maleje – mówi Joanna Erdman.
Polska Bezgotówkowa wytypowała około 100 miejscowości i gmin z liczbą mieszkańców w przedziale 2-20 tys., gdzie jest jeszcze potencjał dla rozwoju sieci terminali. W listopadzie ubiegłego roku uruchomiła pilotażowo projekt Bezgotówkowe Kino Objazdowe, z którym objeżdżała te części Polski, w których nasycenie terminalami płatniczymi jest niewystarczające.
– Spotykamy się z włodarzami miast, przedstawicielami lokalnego biznesu, rozmawiamy o zaletach rozwiązań bezgotówkowych, edukujemy też w zakresie cyfryzacji i cyberbezpieczeństwa, proponujemy bezpłatne szkolenia w ramach Akademii Przedsiębiorcy– mówi prezes Polski Bezgotówkowej.
Miejsce dla 0,5 mln terminali
Potencjał teoretycznie jest jeszcze spory. Pewnym wyznacznikiem potrzeb może być liczba kas fiskalnych, których jest około 2 mln. Nie w każdym przypadku potrzebny będzie terminal. Joanna Erdman szacuje, że na rynku zmieści się jeszcze ok. 0,5 mln POS. Jest przestrzeń do instalowania terminali w biznesach sezonowych oraz mobilnych - związanych z targami i wystawami. Spory potencjał mają również rozwiązania aplikacyjne, czyli terminale w telefonie (tzw. softposy). Joanna Erdman uważa, że w tym roku mogą one stanowić nawet 20 proc. sprzedaży.
Nowym, ciekawym projektem, który istotnie zmieni obsługę płatności w urzędach i nad którym Fundacja pracuje wspólnie z resortem cyfryzacji, jest udostępnienie opcji płatności za zobowiązania publiczne poprzez aplikację mObywatel.
– Rozwiązanie uprości komunikację między samorządami a mieszkańcami. Wyeliminuje listy polecone, wizyty w urzędzie lub na poczcie, ponieważ powiadomienia oraz płatności będzie można przekazywać bezpośrednio przez aplikację – mówi Joanna Erdman.
84 proc. firm poleca terminal
Przypomnijmy, że banki, Visa, Mastercard i agenci rozliczeniowi zawarli umowę o sfinansowaniu programu instalacji terminali płatniczych w firmach, które nie obsługują płatności bezgotówkowych. W momencie startu, w lutym 2018 r., na rynku było 657 tys. terminali płatniczych. Po II kwartale 2022 r. ich liczba zbliżyła się do 1,2 mln. Przed pięciu laty 504 tys. punktów handlowo-usługowych akceptowało płatności kartą. Obecnie prawie 900 tysięcy.
W ciągu pięciu lat działania programu nastąpił znaczący wzrost liczby transakcji bezgotówkowych. W 2017 r. w Polsce odnotowano 3,8 mld płatności kartami, w 2021 r. już blisko 7 mld. Udział płatności w całej puli transakcji z użyciem karty (płatności w terminalach plus wypłata gotówki z bankomatów, cash back w sklepach) wzrósł z 85,2 proc. do 94,1 proc.
– Liczby są ważne, ale celem programu było nie tylko zwiększanie liczby terminali, ale też edukacja, m.in. w zakresie korzyści z cyfryzacji i płatności bezgotówkowych dla przedsiębiorców i konsumentów. Z satysfakcją notujemy utrzymujący się od dwóch lat wysoki, 84-procentowy odsetek poleceń wśród przedsiębiorców, którzy przystąpili do programu – mówi prezes FPB.
Kierunek - internet
Joanna Erdman przyznaje, że choć obecna strategia kończy się w 2025 r., to już w tym roku trzeba przystąpić do prac nad wyznaczaniem nowych kierunków na przyszłość. Jednym z nich może być rozszerzenie programu o płatności w e-commerce, ponieważ o nie najczęściej pytają fundację przedsiębiorcy.
– W perspektywie kolejnych dwóch lat praktycznie nie będzie firmy, która może się obejść bez obecności w internecie – mówi szefowa fundacji.
Sposoby wspierania nowych przedsiębiorców w e-commerce mogą być różne: finansowanie budowy sklepu, wsparcie merytoryczne przy budowie, finansowanie bramki płatniczej.
– Z pewnością jest to kierunek wart rozszerzenia. Transakcje w coraz większym stopniu przenoszą się do internetu i potrzebują płatności online. Będziemy pracować nad tym obszarem w najbliższym czasie – mówi Joanna Erdman.
