KDPW w listopadzie obchodził 19. urodziny. Jak w tym czasie rozwijał się wachlarz usług oferowany przez Krajowy Depozyt?
Iwona Sroka: Historia Krajowego Depozytu nierozerwalnie związana jest z transformacją polskiej gospodarki i budowaniem solidnych fundamentów kapitalizmu. Od samego początku staraliśmy się, w odniesieniu do etapów rozwoju rynku kapitałowego, oferować nowoczesne usługi depozytowe i rozliczeniowe. Wraz z rozwojem rynku powiększał się także wachlarz naszych aktywności. Mimo trwającego od kilku lat kryzysu nie spoczywamy na laurach. Nadszarpnięcie zaufania do sektora finansowego oraz spowolnienie jego rozwoju w skali globalnej spowodowało istotną zmianę filozofii jego funkcjonowania. Na pierwszy plan wybiły się kwestie związane z bezpieczeństwem i ograniczaniem nadmiernego ryzyka oraz właściwego monitorowania rynku. A to domena takich instytucji, jak centralne depozyty czy izby rozliczeniowe. W związku z wdrażanymi europejskimi regulacjami w najbliższym czasie istotnie wzrośnie znaczenie działalności izb rozliczeniowych typu CCP dla budowania stabilności systemu finansowego w Polsce ze względu na koncentrację ryzyka banków, poddanych obowiązkowi rozliczeń dla transakcji na rynku OTC derywatów. Naszym celem jest takie przygotowanie infrastruktury depozytowo- -rozliczeniowej, aby działające na naszym rynku podmioty mogły korzystać z takich usług, jakie dostępne są w Londynie czy Frankfurcie. To nasz wkład w budowanie centrum finansowego w Warszawie.
Czy możemy już powiedzieć, że infrastruktura polskiego rynku kapitałowego osiągnęła poziom najwyższych światowych standardów?
Nasza oferta, jak również realizowane projekty, także w strategii rozwoju na najbliższe 3 lata, mają na celu tworzenie rozwiązań wspomagających działanie i rozwój polskiego rynku kapitałowego w sposób efektywny i niezawodny. Robimy to, opierając się na innowacyjnych rozwiązaniach technologicznych, zintegrowanym portfelu usług rozliczeniowych, rozrachunkowych, depozytowych oraz usług dodanych, tworzących kompleksową ofertę nie tylko dla rynku kapitałowego, ale szerzej — finansowego.
Dlaczego KDPW coraz bardziej angażuje się w rozliczanie instrumentów pochodnychbędących poza rynkiem regulowanym? Jak uczestnicy rynku mogą na tym skorzystać?
Po upadku banku Lehman Brothers światowi regulatorzy doszli do wniosku, że obowiązek rozliczania transakcji z rynku międzybankowego przez izby rozliczeniowe przyczyni się nie tylko do zwiększenia transparentności na tym rynku, ale również znacznego ograniczenia ryzyka systemowego. Projektowane w tym zakresie regulacje UE spowodowały, że wspólnie z największymi działającymi w Polsce bankami przygotowaliśmy ofertę rozliczania derywatów z rynku OTC. Jesteśmy pierwszym CCP w regionie CEE, które zaoferowało taką usługę. Dla banków oczywistą korzyścią rozliczania takich transakcji przez izbę KDPW_CCP będzie możliwość uwolnienia limitów związanych z ekspozycją ryzyka na inne banki, z którymi zawierają transakcje na rynku OTC. Dzięki izbie, ryzyko jest liczone tylko w stosunku do niej, a nie wszystkich podmiotów, z którymi handluje dany bank. Znacząco, do poziomu 218 mln zł, podnieśliśmy także wysokość kapitałów izby KDPW_CCP, co bez wątpienia wpływa na poprawę bezpieczeństwa rozliczeń.
12 lutego 2014 r. wchodzi w życie obowiązek raportowania kontraktów pochodnych do repozytoriów transakcji. Co to oznacza dla uczestników rynku?
Kontrahenci finansowi i niefinansowi oraz CCP od tego dnia mają obowiązek zgłaszania szczegółowych informacji na temat każdego zawartego przez siebie kontraktu pochodnego oraz na temat wszelkich zmian lub rozwiązania tego kontraktu do repozytorium transakcji. Dzięki naszej usłudze KDPW_TR wszystkie podmioty zobowiązane prawem do raportowania będą mogły wypełnić to obligo, korzystając z oferty instytucji, którą dobrze znają, mają z nią wypracowane odpowiednie kanały komunikacji i która jest otwarta na głos rynku. Warto podkreślić, że obowiązek raportowy obejmuje przedsiębiorstwa zawierające kontrakty pochodne, ale nie dotyczy osób fizycznych. Co ważne, dotyczy nie tylko firm finansowych, ale wszystkich podmiotów zawierających kontrakty pochodne, a to często stosowany instrument zabezpieczający w wielu przedsiębiorstwach. Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych ESMA zarejestrował Repozytorium Transakcji w KDPW, stwierdzając tym samym, że spełnia ono wszelkie wymagania stawiane repozytoriom zgodnie z wymogami europejskiego rozporządzenia EMIR.
Tempo prac jest dość szybkie. ESMA zarejestrowała Repozytorium Transakcji w KDPW jako jedne z pierwszych czterech w Europie. Powód do dumy?
Zdecydowanie tak. Otrzymaliśmy wiele ciepłych słów i gratulacji od licznych instytucji, nie tylko polskich. Naszym repozytorium zainteresowało się sporo firm spoza Polski. Repozytorium KDPW było nie tylko jedną z czterech pierwszych tego typu instytucji zarejestrowanych w Europie, ale też jedynym działającym w regionie Europy Środkowej i Wschodniej oraz jednym z dwóch funkcjonujących poza Londynem. I pracujemy nadal nad jego rozwojem, dostosowując się do nowych wytycznych ESMA. Uruchomienie raportowania na skalę globalną to bardzo złożony i skomplikowany proces, nie tylko informatycznie, ale również pod względem procedur, komunikacji, regulacji wewnętrznych. Na bieżąco odpowiadamy na zapytania uczestników rynku, naszą skrzynkę e-mailową każdego dnia zalewa nowa fala pytań. Regularnie spotykamy się także na specjalnych seminariach, gdzie staramy się wyjaśniać wszelkie wątpliwości. Rozbudowujemy serwis internetowy poświęcony KDPW_TR. Można powiedzieć, że praca idzie pełną parą. Podobnie będzie w przyszłym roku, bo usługę repozytorium będziemy dalej rozwijać.
Jakie projekty udało się zrealizować w mijającym roku? Z czego zarząd jest najbardziej zadowolony?
Obok wspomnianej już usługi repozytorium transakcji i rejestracji KDPW_TR przez ESMA niezwykle istotna dla polskiego rynku finansowego jest unijna autoryzacja naszej izby rozliczeniowej KDPW_CCP zgodnie z rozporządzeniem EMIR. Przez ostatnie miesiące izba prowadziła prace nad dostosowaniem swoich procedur, regulacji oraz technologii do autoryzacji, której dokona kolegium złożone z przedstawicieli Komisji Nadzoru Finansowego, ESMA, NBP oraz nadzorów z Belgii i Luksemburga. Zgodnie z procedurami autoryzację powinniśmy otrzymać w maju 2014 r. Autoryzacja pozwala naszej izbie na jednoczesne uzyskanie statusu kwalifikowanego CCP zgodnie z projektowanym rozporządzeniem o wymogach kapitałowych CRR (Capital Requirement Regulation). Zgodnie z zapisami rozporządzenia CRR w przypadku kontrahentów centralnych spełniających wymogi określone rozporządzeniem EMIR może zostać zastosowana obniżona waga ryzyka dla transakcji, w których po nowacji stają się oni drugą stroną. Krajowy Depozyt prowadził także prace mające na celu zwiększenie stopnia standaryzacji obsługi zdarzeń korporacyjnych. W listopadzie 2013 r. wprowadziliśmy zmiany zgodne z normą ISO 20022 obejmujące takie zdarzenia, jak asymilacja, konwersja i podział papierów wartościowych (split), a także zmiana wartości nominalnej papierów wartościowych.
Co jeszcze zostało do zrobienia?
Przyszły rok będzie równie pracowity, jak mijający. Będziemy kontynuować realizowane już inicjatywy, np. doskonalić i rozwijać usługę KDPW_TR czy nadawanie kodów LEI. W przyszłym roku liczmy na otrzymanie autoryzacji izby KDPW_CCP. Ale wprowadzimy także nowe rozwiązania dla rynku, np. mechanizm nettingu w papierach wartościowych, co wpłynie na obniżenie liczby instrukcji dostarczanych do rozrachunku, a tym samym kosztów związanych z rozrachunkiem transakcji. Zakończymy prace nad całkowicie nową funkcjonalnością w KDPW, jaką będzie wycena i aktualizacja zabezpieczeń dla transakcji repo oraz wykonywanie przez KDPW funkcji agenta w ramach tri-party-repo. Ponadto będziemy intensywnie pracować nad poszerzeniem gamy instrumentów oferowanych w ramach usługi OTC_clearing — wprowadzimy cross-currency derivatives oraz instrumenty na inne niż PLN waluty. W związku z projektowanymi regulacjami na poziomie UE rozpoczniemy także prace nad zmianą cyklu rozrachunkowego dla akcji z obecnego T+3 do T+2.
Czy nowe regulacje sprawią, że rynek będzie bezpieczniejszy? Czy uregulowanie transakcji giełdowych może ograniczyć w przyszłości ryzyko kolejnego kryzysu finansowego?
Kryzysów nie da się uniknąć, ale z pewnością wprowadzane w ostatnim czasie regulacje mają służyć zwiększaniu bezpieczeństwa na rynku finansowym i transparentności. Drugą stroną tego medalu są z pewnością koszty, z którymi trzeba się liczyć, dostosowując się do nowych wymogów.
Sprawy techniczne to nie wszystko. KDPW bardzo aktywnie wspiera promocję CSR i edukację inwestorów. Jaką rolę może odegrać tu taka instytucja, jak Krajowy Depozyt?
Czujemy się odpowiedzialni za tych, na rzecz których świadczymy usługi. Zależy nam, aby inwestorzy z pełną świadomością ryzyka, z jakim wiążą się różne formy pomnażania kapitału,podejmowali decyzje. Dlatego właśnie angażujemy się w przedsięwzięcia mające na celu edukację ekonomiczną Polaków w różnym wieku. Wspieramy zarówno fundacje edukujące przyszłych aktywnych uczestników rynku kapitałowego, czyli młodzież, jak i wytrawnych inwestorów skupionych w Stowarzyszeniu Inwestorów Indywidualnych. Aktywnie współpracujemy z wyższymi uczelniami, kołami studenckimi, przekazując m.in. unikalną wiedzę i doświadczenie pracowników Krajowego Depozytu i naszej izby rozliczeniowej KDPW_CCP. Tradycją stał się już Kongres Rynku Kapitałowego, organizowany wspólnie z Wydziałem Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. Dzięki tej inicjatywie staramy się przybliżyć nowinki z rynku finansowego kadrze naukowej polskich uczelni ekonomicznych, aby mogła przekazać studentom wiedzę, której jeszcze nie można znaleźć w książkach.