Wakacyjna praca dzieci może mieć wpływ na prawo ich rodziców, w tym przedsiębiorców, do tzw. ulgi prorodzinnej w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Z oczywistych względów, głównie z uwagi na długą letnią przerwę w zajęciach szkolnych i studenckich, mają one szansę zarobić w tym czasie więcej niż w pozostałe miesiące. Dla skorzystania z preferencji związanych z wychowywaniem dziecka ważna jest jednak wysokość jego całorocznego dochodu – a więc to, czy mieści się w limicie pozwalającym opiekunowi dokonać prorodzinnych odliczeń w zeznaniu rocznym. Przy czym nie jest to jedyne kryterium do spełnienia.
Limity dochodowe
– Zgodnie z przepisami rodzice mogą korzystać z ulgi na dziecko, jeśli nie ukończyło 18 lat lub 25 roku życia i nadal się uczy. Ponadto, aby móc rozliczyć roczny PIT z uwzględnieniem tej preferencji rodzicielskiej, jego zarobki nie mogą przekroczyć w danym roku limitu, który od 2022 r. odpowiada 12-krotności renty socjalnej. W 2024 r. ten próg wynosi 21371,52 zł – mówi Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy w firmie inFakt.
Ulga prorodzinna pozwala zmniejszyć roczny podatek o 1112,04 zł na pierwsze i drugie dziecko. Na kolejne upusty rosną, maksymalnie do 2700 zł. Jednak nie każdy może dokonać takich odliczeń, co nie zależy wyłącznie od wysokości wspomnianych zarobków córki czy syna. Ważny jest również roczny dochód rodzica, o czym przypomina Aneta Miszczak, ekspertka Intrum. Nie może on bowiem przekroczyć 56 tys. zł, a u małżonków rozliczających się wspólnie - 112 tys. zł. Takich ograniczeń nie ma, gdy dziecko ma np. orzeczenie o niepełnosprawności.
Ekspertka Intrum zwraca ponadto uwagę, że nie w każdym rocznym zeznaniu można dokonać takich odliczeń. To zależy bowiem od rodzaju podatku, któremu ktoś podlega. Do ulgi prorodzinnej są uprawnione osoby, które rozliczają się z fiskusem na zasadach ogólnych (według skali podatkowej), czyli np. pracownicy etatowi i przedsiębiorcy, którzy wybrali taką formę opodatkowania. Odpisy na wychowanie dziecka nie przysługują prowadzącym działalność gospodarczą, jeśli opłacają liniowy PIT, ryczałt ewidencjonowany czy kartę podatkową. Jeżeli natomiast równocześnie uzyskują inne dochody objęte skalą (np. z umowy o pracę), wówczas przy ich rozliczeniu mogą skorzystać z tej ulgi.
Co istotne, na prawo rodzica do odliczeń ma wpływ również forma opodatkowania zarobków dzieci. Utraci je, jeżeli dochody dziecka podlegają liniowemu PIT albo którejś ze zryczałtowanych form, chyba że uzyskuje ono przychody na podstawie np. umowy najmu, która nie jest zawarta w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Młodzi wolni od podatku
Nie tylko prawo do ulgi prorodzinnej jest obwarowane tego rodzaju zastrzeżeniami. Podobne ograniczenia odnoszą się do preferencji przysługujących osobom w wieku poniżej 26 roku życia. Dzięki wprowadzonej kilka lat temu tzw. uldze dla młodych mogą w ogóle nie zapłacić podatku. Pod kilkoma warunkami.
– Zerowy PIT dla młodych to dodatkowa motywacja, by podjąć pracę czy np. dorabiać w czasie studenckich wakacji. Jednak ta ulga obejmuje tylko wynagrodzenia uzyskane na podstawie umów o pracę i zlecenia, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy. Od 2021 r. na tej liście są także przychody z praktyk absolwenckich i staży uczniowskich. Dochody z umowy o dzieło, działalności gospodarczej, zasiłków z ubezpieczenia społecznego, najmu, praw autorskich oraz kontraktu menadżerskiego tej uldze nie podlegają – zwraca uwagę Piotr Juszczyk.
To oznacza, że usługa B2B oferowana np. przez 25-letniego przedsiębiorcę nie przyniesie mu oszczędności podatkowych. Z ulgi dla młodych skorzysta wtedy, gdy jednocześnie uzyska przychody ze źródeł podlegających zerowemu PIT, np. ze zlecenia. Zarobek z tego tytułu będzie wolny od podatku.
Zwolnienie podatkowe w uldze dla młodych także jest limitowane. Podatnicy ci mogą zarobić bez płacenia PIT do 85 528 zł brutto rocznie. Nie ma przy tym znaczenia liczba umów o pracę czy zlecenia ani z iloma pracodawcami czy zleceniodawcami zostały one zawarte. Ważna jest suma zarobków.
– Jeśli zarobki przekroczą limit, nadwyżka będzie opodatkowana według skali podatkowej ze stawkami 12 proc. i 32 proc., zależnie od wysokości przychodów ponad próg zwolnienia. Co ważne, taki podatnik korzysta jeszcze z kwoty dochodów wolnej od PIT, wynoszącej 30 tys. zł. To oznacza, że prawie 120 tys. zł brutto można zarobić w ciągu roku i nie zapłacić podatku – mówi ekspert inFaktu.
Przypomina, że ulga dla młodych obowiązuje do dnia 26. urodzin. Jeśli pieniądze za wykonane prace zostaną wypłacone po tej dacie, pracodawca czy zleceniodawca musi potrącić zaliczkę na podatek dochodowy.
Obowiązki płatników
Ministerstwo Finansów (MF) w objaśnieniach podatkowych dotyczących zerowego PIT dla młodych podkreśla, że płatnicy PIT będący zakładami pracy, zleceniodawcami lub podmiotami przyjmującymi na praktykę absolwencką lub staż uczniowski stosują tę ulgę z mocy ustawy. Płatnik nie odprowadza zaliczki na podatek, jeżeli ustawowe wymagania są spełnione. Nie potrzebuje do tego ani oświadczeń ani wniosków od podatnika.
„Jedynie gdy podatnik złoży płatnikowi wniosek o pobór zaliczek bez stosowania ulgi dla młodych, to niezależnie od tego, że spełnia warunki do niej, płatnik oblicza i pobiera zaliczki na podatek najpóźniej od następnego miesiąca, w którym otrzymał wniosek. Od 2023 r., taki wniosek (złożony na piśmie lub w inny sposób przyjęty u danego płatnika) ma również zastosowanie do przychodów uzyskanych w kolejnych latach (w tym po ustaniu stosunku prawnego łączącego podatnika z płatnikiem), chyba że podatnik wycofa złożony uprzednio wniosek lub przestanie spełniać warunki do stosowania ulgi, np. ukończy 26 lat.” – czytamy w objaśnieniach MF.
Złożenie takiego wniosku może być podyktowane przewidywaną koniecznością dopłaty podatku w rozliczeniu rocznym. Jest to możliwe, gdy podatnik w trakcie roku zarabia w różnych firmach, z których każda ma prawo stosować do jego przychodów zerowy PIT.