Rok 2023 nie okazał się zbyt łaskawy dla wywodzących się z Polski start-upów technologicznych. Po dwóch latach prosperity rynek venture capital (VC) zaliczył solidny spadek. Raport „Transakcje na polskim rynku VC 2023” PFR Ventures i Inovo.vc wykazał obniżenie wartości transakcji VC z ok. 3,6 mld zł w latach 2021 i 2022 do ok. 2,1 mld zł w roku ubiegłym. W sumie 210 funduszy, wspieranych często przez aniołów biznesu, zainwestowało w 399 spółek (rok wcześniej kapitał pozyskało 435 firm technologicznych).
Kwartalnie średnia wartość transakcji jest niska i w 2023 r. wynosiła od 3,5 do 5 mln zł. Mediana od pierwszego do trzeciego kwartału wyniosła natomiast 1,1 mln zł, a w czwartym kwartale ubiegłego roku wzrosła do 2 mln zł.
Na szczycie, podobnie jak w innych dziedzinach, zwykle jest mało miejsca. W przypadku rynku VC tylko nieliczni przedsiębiorcy technologiczni mogli liczyć na zainteresowanie inwestorów chętnych ulokować w ich biznesach spore pieniądze.
ElevenLabs górował ponad rynkiem
W ubiegłym roku bank rozbiła spółka ElevenLabs założona przez Polaków, a zarejestrowana w Stanach Zjednoczonych i działająca na skalę międzynarodową. W ostatnim roku zamknęła dwie rundy inwestycyjne. W pierwszej uzyskała ok. 80 mln zł, a w drugiej - ok. 320 mln zł (runda częściowo domknięta w styczniu 2024 r.). Wycena spółki wzrosła w zawrotnym tempie, bo w półtora roku, przekroczyła 1 mld USD, a ElevenLabs stał się kolejnym jednorożcem.
„Kluczowym wydarzeniem 2023 r. był spektakularny rozwój Eleven Labs, który został jednorożcem w rekordowym tempie. Sukces, jaki założyciele osiągnęli w tak krótkim czasie, stanowi niezwykłą inspirację dla całego ekosystemu startupowego. Udowodnili, że przy wsparciu VC można zbudować biznes warty miliardy dolarów w krótkim czasie. Oczywiście nie jest to proste: wymaga niezliczonych wyrzeczeń, czasu, kapitału, a nawet wtedy nie ma pewności powodzenia” – twierdzi Karol Lasota, principal w Inovo.vc, cytowany w raporcie PFR Ventures i Inovo.vc.
Jego zdaniem to wydarzenie może stać się impulsem do dalszego rozwoju dla całego rynku VC.
Niewiele dużych rund i niższe wyceny
Wśród spółek, które pomimo trudnej dla start-upów sytuacji na rynku VC zdołały z dużym sukcesem przykuć uwagę inwestorów, były także Vue Storefront, KYP.ai, Blank i Contec. W ubiegłym roku udało im się zebrać pule kapitału od 70 mln zł wzwyż. W przedziale od 60 do 20 mln zł mieliśmy 14 transakcji.
„W obliczu globalnego kryzysu fundusze VC, szczególnie inwestujące w fazie wzrostu, ograniczyły aktywność. Wywołało to m.in. brak dużych rund i obniżenie wycen. W konsekwencji część spółek zmieniła strategię i zamiast na skali skupiła się na rentowności” - wyjaśnia Aleksander Mokrzycki, wiceprezes PFR Ventures.