Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) zarządza finansowaniem inwestycji z kilku obszarów Krajowego Planu Odbudowy (KPO), m.in. cyfryzacji, energetyki, zielonej transformacji miast i obronności. W końcówce 2025 r. mocno przyspieszył tempo kontraktacji. W poniedziałek, 22 grudnia, podpisał trzy umowy warte ponad 900 mln zł. Beneficjenci otrzymali preferencyjne pożyczki, z oprocentowaniem znacznie niższym od stawek rynkowych albo nawet zerowym. Umowy dotyczą projektów z obszaru cyfryzacji i energetyki.
Pieniądze z KPO popłyną na cyfryzację energetyki i budowę OZE
Wartki strumień funduszy na digitalizację popłynie do PGE. Grupa energetyczna otrzyma 420 mln zł, czyli maksymalny limit przewidziany w obszarze cyfryzacji.
- Umowa dotyczy cyfrowego zabezpieczenia sieci energetycznych grupy – informuje prof. Marta Postuła, wiceprezes BGK.
Projekt zakłada wdrożenie systemów GIS i EAM, które umożliwią cyfrową ewidencję, planowanie i analizę infrastruktury dystrybucyjnej. Obejmuje również rozwój inteligentnych sieci energetycznych, integrację odnawialnych źródeł energii oraz cyfryzację obsługi klienta. Efektem tych działań będzie poprawa jakości pracy sieci, skrócenie awarii oraz usprawnienie komunikacji służb energetycznych.
Do tego czasu muszą być podpisane wszystkie umowy w obszarach, których finansowaniem z KPO zarządza BGK.
Kolejne dwie umowy BGK z beneficjentami zapewnią finansowanie inwestycji w odnawialne źródła energii., a konkretnie budowy farm fotowoltaicznych. 268,65 mln zł pożyczki otrzymała spółka z grupy Tauron, która za ponad 300 mln zł wybuduje dwie farmy o łącznej mocy 120 MW w gminach Mysłowice i Ogrodzieniec. Drugą pożyczkę, o wartości 206,6 mln zł, dostała jedna ze spółek grupy R.Power. Dzięki niej sfinansuje budowę farmy w gminach Żarów i Nowogród Bobrzański. Moc instalacji to 127 MW.
W puli przeznaczonej na odnawialne źródła energii BGK dysponuje kwotą 7 mld zł, podczas gdy złożone wnioski opiewają na 18 mld zł, co potwierdza bardzo duże zainteresowanie finansowaniem ze strony beneficjentów.
Będzie mniej pieniędzy na offshore i zielone miasta, więcej na obronność
W sumie na projekty energetyczne bank dysponuje znacznie większą kwotą. W Funduszu Wsparcia Energetyki, którego łączna pula wynosi 67,2 mld zł, zakontraktował już ponad 60 mld zł. Pieniądze zostały przeznaczone na rozwój i modernizację sieci energetycznych. Marta Postuła informuje, że przyjmowanie wniosków zakończyło się 15 października, a ich wartość przekroczyła dostępną pulę, co eliminuje ryzyko niewykorzystania pieniędzy. BGK ma również kompletny portfel umów w obszarze offshore, obejmującym inwestycje w morskie farmy wiatrowe. Bank udzielił pożyczek o łącznej wartości około 9,7 mld zł (6,45 mld zł i 782 mln EUR). Trafiły do Orlenu, PGE i Polenergii. Pierwotnie pula przeznaczona na offshore wynosiła około 20 mld zł. Wiceprezes BGK zaznacza, że została zmniejszona, ponieważ na pierwotną kwotę nie było wystarczającej liczby chętnych. Warunki finansowania pożyczek offshore były rynkowe, co sprawiło, że beneficjenci mieli realny wybór między finansowaniem z KPO a ofertą komercyjną.
- Zmianie uległa również pula funduszy planowanych pierwotnie na zieloną transformację miast. Początkowo wynosiła 40 mld zł, ale samorządy ostrożnie podchodziły do finansowania zwrotnego, licząc na dotacje z innych źródeł, m.in. z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Dlatego rząd zdecydował o przesunięciu części pieniędzmi do Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności, na który ostatecznie z KPO przeznaczono ponad 22 mld zł – twierdzi Marta Postuła.
Informuje, że FBiO będzie działał w formule spółki celowej (SPV). Taki warunek postawiła Komisja Europejska podczas negocjacji dotyczących przesunięcia funduszy z zielonej transformacji na obronność.
- Na tej podstawie powstała koncepcja funduszu, który zostanie utworzony na mocy specustawy podpisanej 18 grudnia przez prezydenta Karola Nawrockiego. Dzięki specjalnym rozwiązaniom zawartym w ustawie BGK uniknie czasochłonnej procedury w Komisji Nadzoru Finansowego, wymaganej przy tworzeniu standardowych funduszy kapitałowych – tłumaczy wiceprezes BGK.
BGK szykuje konkurs na zarząd funduszu obronnego
Projekt umowy niezbędnej do powołania FBiO jest uzgadniany z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej. Rejestracja spółki celowej planowana jest na styczeń 2026 r., a jeszcze w tym roku ma zostać ogłoszony konkurs na zarząd funduszu. Komisja Europejska chce mieć wgląd w proces powoływania spółki - poprosiła o przedstawienie jej statutu oraz informacje dotyczące zasad i parametrów funkcjonowania SPV.
Przed uruchomieniem spółki komitet sterujący, któremu przewodniczą: Władysław Kosiniak-Kamysz, wicepremier i minister obrony narodowej, oraz Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, minister funduszy i polityki regionalnej ma określić priorytety działania funduszu. Zebrał już wstępne wnioski, które posłużyły do zdefiniowania obszarów zaangażowania funduszu i przypisania do nich konkretnych kwot. Marta Postuła zaznacza, że ich ostateczny podział zostanie dokonany przez komitet sterujący, ale wstępnie planowane jest przeznaczenie około połowy puli na finansowanie projektów sektora komunalnego oraz ponad 2,1 mld zł na projekty z zakresu cyberbezpieczeństwa.
Z całej puli 22 mld zł wstępnie planowane jest przeznaczenie około 7- 8 mld zł na projekty, w które bank może zaangażować się kapitałowo, natomiast pozostała część trafi do beneficjentów w formie pożyczek. Nie określono jeszcze limitu ich ewentualnego umorzenia, jednak - jak zaznacza wiceprezes BGK - z pewnością przekroczy on 5 proc. dla najbardziej priorytetowych przedsięwzięć. Nie ustalono też jeszcze, jaki będzie wkład własny beneficjentów.
Marta Postuła przewiduje, że nabory wniosków pożyczkowych z FBiO rozpoczną się w II kwartale 2026 r, a niewykluczone, że w tym samym okresie pojawią się już także pierwsze wypłaty. Zainteresowanie zgłaszają już m.in. spółki energetyczne planujące inwestycje w bezzałogowce do monitorowania infrastruktury.
W obszarze kapitałowym FBiO będzie mógł angażować się zarówno w projekty Polskiej Grupy Zbrojeniowej (PGZ), jak i firm prywatnych. Wiceprezes BGK informuje, że celem inwestycji może być m.in. rozwój technologii, które w przyszłości chciałaby pozyskać PGZ. Fundusz może również inwestować w tzw. piaskownice technologiczne, służące testowaniu i analizie innowacyjnych rozwiązań.
Wiceszefowa krajowego banku zapewnia, że nie będzie on konkurował z inwestycjami realizowanymi przez inne krajowe podmioty, takie jak Agencja Rozwoju Przemysłu, PFR Ventures czy fundusz Vinci. Jeżeli którykolwiek z tych podmiotów zaangażuje się w dany projekt, FBiO nie będzie w niego wchodził w tym samym czasie.
BGK jest też aktywny w innych programach sektora obronnego. Bank zarządza płynnością i rachunkami Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych oraz przygotowuje się do obsługi programu SAFE. Marta Postuła spodziewa się wkrótce projektu ustawy określającego zasady jego funkcjonowania i rolę BGK. Bank analizuje też, we współpracy z Ministerstwem Finansów, możliwość uruchomienia systemu gwarancji dla projektów obronnych, w tym związanych z budową zaplecza serwisowego dla sprzętu wojskowego, którego ilość w polskich siłach zbrojnych systematycznie rośnie.
Oprócz umów na pożyczki z KPO BGK wydał także decyzję dotyczącą finansowania projektów z obszaru cyfryzacji na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach. Jego wartość przekroczy 5 mln zł. Dzięki temu uczelnia zrealizuje trzy zadania. Pierwszym jest wdrożenie systemów telekomunikacyjnych i sieciowych, które usprawnią cyfrową komunikację wewnętrzną i zewnętrzną. Drugim jest zakup wyposażenia do serwerowni zapewniającej bezpieczne przetwarzanie i przechowywanie dużych wolumenów danych. Trzecim zadaniem jest wymiana i modernizacja sprzętu komputerowego, co poprawi standard pracy oraz bezpieczeństwo infrastruktury IT. W ramach projektu na uczelni powstanie również centrum przetwarzania danych.