Firmy i ich menedżerowie codziennie stają przed wyzwaniami, których rozwiązanie wymaga zapewnienia optymalnej struktury finansowania.
Realizacja celów przedsiębiorstwa wymaga nie tylko zarządzania bieżącą działalnością, ale obejmuje tak złożone procesy, jak akwizycja innych przedsiębiorstw czy ekspansja na nowe rynki lub inwestycje w nowe produkty. Przypadki te prowadzą do zwiększonego zapotrzebowania na kapitał i często wymagają elastycznych i odpowiednich struktur finansowania.
I własny, i obcy
Często pojawia się przy tym luka finansowa pomiędzy kapitałem własnym i obcym, gdyż przedsiębiorca ma określone możliwości finansowania, a z drugiej strony wielkość kredytu może być ograniczona zabezpieczeniami czy ratingiem. W takiej sytuacji najlepszym wyjściem jest kapitał mezzanine, który przejmuje funkcję pomostu pomiędzy tymi kapitałami i zamyka lukę finansową.
Ze względu na elastyczną możliwość rozbudowy i szerokie możliwości zastosowania, kapitał mezzanine stanowi idealne uzupełnienie finansowania inwestycji. W praktyce, najczęściej występującymi sytuacjami, w których wymagane jest zaangażowanie mezzanine, są wykupy menedżerskie, finansowanie ekspansji i akwizycji.
Kapitał mezzanine ma zarówno charakter kapitału własnego, jak i kapitału obcego. Z tego połączenia cech kapitału własnego i obcego może powstać sporo instrumentów. Stąd każde przedsiębiorstwo może odnaleźć w mezzanine optymalne źródło finansowania, które dostosowane będzie do sytuacji przedsiębiorstwa, jego rozwoju i potrzeb wspólników. Zakres dostępnych możliwości rozciąga się przy tym od form bardzo bliskich kapitałowi własnemu, jak akcje uprzywilejowane, aż do form bardzo odległych, jak niezabezpieczone pożyczki podporządkowane.
Kapitał niższego rzędu
Kapitał mezzanine jest z reguły wykorzystywany jako kapitał niższego rzędu, niezabezpieczona pożyczka. Jest on w dyspozycji przedsiębiorstwa w terminie długookresowym, należy go na bieżąco oprocentować, a później spłacać. Najczęściej związane są z tym również prawa do nabycia udziałów przedsiębiorstwa jako rekompensata za przejęte ryzyko.
Mezzanine pozwala nadzwyczaj elastycznie dopasować się do potrzeb każdego przypadku. Pozostaje w dyspozycji przedsiębiorstw w długim okresie, zazwyczaj od 6 do 10 lat. Dla dawców kapitału obcego stanowi odpowiednik kapitału własnego. A przez zwiększenie środków własnych, kapitał mezzanine pozytywnie oddziałuje na rating. Istotną zaletą mezzanine ze względu na przyporządkowanie go do kapitału obcego jest też fakt, że płatności odsetek mogą być określone jako wydatki w sensie podatkowym.
Kapitał mezzanine stosowany jest wtedy, gdy powstaje luka finansowa pomiędzy kapitałem własnym a kapitałem obcym. Jednakże nie zastępuje on klasycznego kapitału obcego, lecz go uzupełnia. W ramach finansowania strukturalnego, udział kapitału mezzanine znajduje się w przedziale najczęściej między 15 a 20 proc. Poprawna struktura finansowa zależy od indywidualnych warunków ramowych, m.in. od wielkości przedsiębiorstwa czy możliwości zabezpieczeń.
Michael Fischer, dyrektor corporate finance w Investkredit Bank