Osoby ze spektrum autyzmu, ADHD czy zaburzeniami przetwarzania informacji (dysleksja, dysgrafia, dyskalkulia) mogłyby przynieść firmom znacznie więcej pożytku, gdyby warunki pracy w biurze uwzględniały ich specyficzne potrzeby. Pomóc w tym ma raport „Neuroróżnorodni w biurze” firmowany przez Skanską i Business Link oraz firmy doradcze Workplace i Impronta.
Wykorzystanie neuronauki w projektowaniu biur może przynieść pracodawcom konkretne zyski. Z cytowanych w raporcie badań wynika, że co piąty z nas ma jakieś dolegliwości tego typu, ale wielu nie może pracować w zwykłym biurze lub pracuje nieefektywnie. Tymczasem na przykład neuroróżnorodne zespoły testerów są o 30 proc. produktywniejsze od zespołów niezatrudniających osób neuroatypowych. Wpływają na to prawdopodobnie ponadprzeciętne zdolności, takie jak dostrzeganie wzorów (charakterystyczne dla osób ze spektrum autyzmu) czy łatwość w wychwytywaniu błędów.
Harvard Business Review opisał przypadek, kiedy neuroatypowy pracownik dużej firmy technologicznej pomógł opracować kluczową poprawkę techniczną, która przyniosła przedsiębiorstwu 40 mln USD oszczędności. Równocześnie w USA aż 85 proc. osób ze spektrum autyzmu pozostaje bezrobotnymi, gdy średnie bezrobocie wśród osób neurotypowych wynosi zaledwie 4 proc.
– Współpracując z najemcami z różnych branż, obserwujemy rosnące zainteresowanie tematem neuroróżnorodności. Interesują się nim również nasi pracownicy skupieni na dobrostanie fizycznym i psychicznym – mówi Ewelina Kałużna, szefowa zespołu ds. strategicznego doradztwa w zakresie miejsc pracy w spółce biurowej Skanska w CEE i dyrektor zarządzająca przestrzeniami typu flex Business Link.
Biuro do pracy…
Autorzy raportu przeanalizowali dane w zakresie silnych i słabych stron poszczególnych grup osób neuroatypowych i zaproponowali rozwiązania gotowe do wdrożenia w przestrzeni biurowej – wśród nich sprzyjające koncentracji oddzielenie wizualne i akustyczne stanowisk pracy.
– Gdybym codziennie miała siedzieć przy innym biurku, to wieczór przed dniem pracy byłby dla mnie stresujący. Nie myślałabym o niczym innym. Sytuacje, w których siedzę przy stałym biurku, a osoby wokół mnie się zmieniają, mogą także być trudne – tłumaczy cytowana w raporcie pracownica studia projektowego mająca spektrum autyzmu.
Natomiast dla osób z ADHD wyzwaniem może być na przykład utrzymanie koncentracji. Z drugiej strony przy odpowiednich warunkach pojawia się u nich zdolność do superintensywnego skupienia.
Eksperci proponują jako jedno z rozwiązań podzielenie biura na przestrzenie z określonymi funkcjami (np. strefa ciszy) i otoczeniu ich strefami wsparcia, m.in. do rozmów telefonicznych. W ten sposób redukuje się hałas w przestrzeniach wspólnych, zapewniając jednocześnie możliwość ruchu i zmiany otoczenia. Pomieszczenia do spotkań powinny być przestronne i oferować elastyczność aranżacji, w czym mogą pomóc lekkie, mobilne meble modułowe.
… i regeneracji
Oprócz stref do pracy biuro odpowiadające na potrzeby osób neuroatypowych powinno również oferować różne przestrzenie do regeneracji. Strefa wspólna powinna mieć dostęp do naturalnego światła i wyróżniać się przestronnością i różnorodnością oświetlenia i akustyki. Ale w przypadku osób neuroatypowych ważne jest też zapewnienie odciążenia sensorycznego. Tu pomocna będzie prywatna, odseparowana wizualnie i akustycznie przestrzeń z dostępem do naturalnego oświetlenia, co uspokaja zmysły. Z kolei strefa do aktywnej regeneracji pomoże zaspokoić potrzebę ruchu – może być to osobne pomieszczenie, ale koniecznie wydzielone akustycznie i oddalone od strefy pracy oraz relaksu sensorycznego.
– Dzięki technologii informatycznej istnieją możliwości prowadzenia badań w środowisku pracy. Uzyskane tak informacje pozwalają nam weryfikować intuicyjne założenia projektowe, wpływając na jakość stworzonych przestrzeni pracy, podnosząc dobrostan pracowników – mówi Natalia Olszewska, współzałożycielka firmy Impronta, specjalizującej się w zastosowaniu wiedzy z dziedziny neuronauk w projektowaniu architektonicznym.
Według autorów raportu wiele rozwiązań wspierających osoby ze spektrum autyzmu, ADHD czy zaburzeniami przetwarzania informacji pomoże w bardziej efektywnej pracy również osobom nie cierpiącym z powodu tego typu dolegliwości.
Zamieszczony w raporcie przykładowy plan piętra w biurze Skanskiej sugeruje wydzielenie dużej części na regenerację. To oczywiście dodatkowe koszty dla firm, które przeznaczają średnio na jednego pracownika 10 m kw. powierzchni biurowej przy czynszach rzędu 15 EUR/m kw./mies. Jak jednak podkreślają eksperci, biuro dostosowane do różnych potrzeb niekoniecznie musi być droższe – ważna jest świadomość problemów osób neuroatypowych, odpowiedni projekt i skuteczne wprowadzanie prostych rozwiązań.