„Puls Biznesu”: Dlaczego pierwsza w Polsce specjalna strefa ekonomiczna powstała w Mielcu?
Krzysztof Ślęzak, dyrektor oddziału ARP w Mielcu: Na początku transformacji gospodarki zakłady WSK PZL-Mielec znalazły się w bardzo trudnej sytuacji. Zerwanie współpracy z rynkami krajów RWPG i spadek produkcji wymusiły dużą redukcję zatrudnienia w fabryce. Bezrobocie wzrosło aż do 22 proc. na koniec 1993 r., przy średniej krajowej oscylującej wokół 16 proc. Fala strajków zdesperowanych pracowników zakładu, którym lokalny rynek pracy nie miał nic do zaoferowania, wymusiła interwencję rządu. 20 listopada 1992 r. obietnicę utworzenia specjalnej strefy ekonomicznej w Mielcu złożył strajkującej załodze WSK PZL- Mielec Wacław Niewiarowski, ówczesny minister przemysłu i handlu. Załoga przyjęła to sceptycznie, bo była to pierwsza tego typu inicjatywa w Polsce. W grudniu 1992 r. Agencja Rozwoju Przemysłu ogłosiła przetarg na studium wykonalności utworzenia specjalnej strefy ekonomicznej w Mielcu. Koncepcja strefy powstała przy współpracy z irlandzką strefą Shannon i bazując na tamtejszych doświadczeniach. Równocześnie w WSK powstał kilkuosobowy zespół ds. SSE, z którym od kwietnia 1993 r. współpracował pełnomocnik ministra przemysłu i handlu ds. SSE. Rezultatem polsko-irlandzkiej współpracy był raport „Program restrukturyzacji przemysłowej Wolna Strefa Przemysłowa w Mielcu, Studium Wykonalności”.
Kto się przyczynił do rozwoju mieleckiej strefy?
Jednym z jej twórców jest Janusz Chodorowski, były prezydent Mielca, a wcześniej szef zespołu tworzącego strefę, wybrany spośród inżynierów mieleckiego WSK. Przez cały czas jako prezydent Mielca, a był nim 20 lat, wspierał rozwój strefy i współpracę samorządu ze strefą. Kolejną osobą jest Mariusz Błędowski, który przez 19 lat był dyrektorem oddziału ARP w Mielcu. Mocno w pomysł utworzenia strefy w Mielcu wierzył i angażował się Arkadiusz Krężel, prezes ARP. On też doprowadził do przejęcia przez SSE Mielec majątku od WSK PZL-Mielec i utworzył oddział ARP w Mielcu.
Kto był pierwszym inwestorem?
Lokalna firma Agmar Telecom, producent metalowych obudów zewnętrznych dla telekomunikacjii IT. Zezwolenie na działanie w strefie otrzymała w kwietniu 1996 r. i wciąż tu działa.
A kto najwięcej zainwestował i jest największym pracodawcą?
Najwięcej w mieleckiej SSE zainwestował Kronospan Mielec — wartość inwestycji przewyższa miliard złotych, a największym strefowym pracodawcą jest Lear Corporation Poland II, zatrudniający w Mielcu i Jarosławiu ponad 5,7 tys. osób. Rekordzistą pod względem liczby rozwijanych projektów inwestycyjnych w mieleckiej strefie jest natomiast firma Elmat, działająca w podstrefach Trzebownisko i Głogów Małopolski.
Jakie były przełomowe momenty przez 20 lat istnienia strefy?
20 października 1994 r. uchwalono ustawę o specjalnych strefach ekonomicznych, która po kilku zmianach funkcjonuje do dzisiaj. To ona dała podwaliny do powstania mieleckiej strefy, a po naszym sukcesie do powstania pozostałych 13 stref w Polsce. Zmiana ustawy o SSE z grudnia 2000 r. zezwoliła na stosunkowo swobodne kształtowanie granic stref, co zaowocowało tworzeniem nowych podstref. Strefa zaczęła się rozrastać terytorialnie — powstały podstrefy położone w innych miastach, pierwsze utworzono w 2001 r. w Chełmie, Gorlicach i Dębicy. Działamy w pięciu województwach, w 28 miejscowościach, na 1496 ha. Zainwestowany kapitał to 7,2 mld zł, w strefie znalazło zatrudnienie blisko 30 tysięcy osób, a wiodącymi branżami są: lotnictwo, motoryzacja, obróbka metali, przetwórstwo tworzyw sztucznych, przemysł spożywczy i IT. Powstanie SSE w Mielcu uznawane jest za jeden z najlepszych przykładów restrukturyzacji gospodarki miasta średniej wielkości w Polsce. Mielec przekształcił się z klasycznego miasta monokulturowego w ośrodek przemysłowy z różnorodną strukturą branżową.