Firmy transportowe muszą odróżnić usługi wykonywane w UE od przewozów poza granicę Unii.
Zasady opodatkowania usług transportu międzynarodowego zasadniczo zmieniły się 1 maja 2004 r. Przede wszystkim wprowadzono nową definicję tych usług, a tym samym zakres prawa do stosowania stawki 0 proc. VAT. Znalazła się ona w art. 83 ustawy o VAT (szczegóły prezentujemy na grafice). Warto zaznaczyć, że odmiennie niż w starych przepisach, transportem międzynarodowym towarów jest wyłącznie transport poza UE. Przykładowo będzie to przewóz z Polski przez terytorium Niemiec do Szwajcarii.
Miejsce opodatkowania
Miejsce opodatkowania uregulowane zostało w art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT. Jest to miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. Znajduje tu zatem zastosowanie zasada, zgodnie z którą transport opodatkowany jest w miejscu faktycznego wykonania. Należy podkreślić, że inaczej jest w przypadku transportu towarów wykonywanego wewnątrz wspólnoty.
Jedynym kryterium pozwalającym na przyporządkowanie poszczególnych części usług, wykonywanych na terytorium różnych krajów, jest pokonana odległość. Pogląd taki potwierdził Europejski Trybunał Sprawiedliwości w sprawie C-116/96 (Reisebüro Binder GmbH).
Należy wskazać, że osoba wykonująca transport na trasie przebiegającej przez kilka państw członkowskich UE będzie podatnikiem w każdym z nich. Konsekwentnie, przedsiębiorca taki potencjalnie zobowiązany byłby do zarejestrowania się w każdym z tych krajów dla celów opodatkowania usług. W państwach UE przyjęła się jednak inna praktyka. Firmy transportowe nie rejestrują się dla celów VAT we wszystkich państwach, przez które przebiega transport. Wynika to z faktu, że do transportu międzynarodowego stosuje się zasadniczo stawkę 0 proc.
Jaka faktura
Jednym z najważniejszych problemów praktycznych jest wystawianie faktur w przypadku transportu międzynarodowego. W praktyce ich wygląd uzależniony będzie od tego, czy choć mała część usługi wykonana została w Polsce (transport w części przebiegał przez terytorium naszego kraju).
Gdy odpowiedź na to pytanie będzie twierdząca, na fakturze wyodrębnione zostaną dwie części. W pierwszej, stosownie do pokonanej w naszym kraju odległości, wyodrębniona będzie część usługi wykonana na terytorium Polski. W tym przypadku, jeżeli podatnik posiada odpowiednią dokumentację, będzie uprawniony do zastosowania stawki 0 proc.
W drugiej części faktury podatnik powinien wykazać część usługi wykonaną poza terytorium Polski. Poda tu jedynie kwotę netto należności za usługę i nie wykaże stawki 0 proc. Wynika to z faktu, że ta część usługi nie podlega opodatkowaniu w Polsce.
W przypadku natomiast, gdy całość transportu wykonana będzie poza granicami Polski, wówczas podatnik powinien wystawić fakturę bez podatku VAT z dopiskiem, że usługa zgodnie z przepisami ustawy o VAT nie podlega opodatkowaniu na terytorium Polski.
Jerzy Martini, Przemysław Skorupa, doradcy podatkowi PricewaterhouseCoopers