Do zmian w przepisach warto się przygotować zawczasu

Nowości w VAT 2015Ceny transferowe — zmiany dobre dla fiskusa

TOMASZ GRUNWALD, partner, szef zespołu ds. VAT w KPMG w Polsce

Rok 2015 przynosi kolejne zmiany w podatku VAT, choć w przeciwieństwie do poprzednich lat, jest ich zdecydowanie mniej. Z najważniejszych planowanych zmian warto wskazać na projekt wprowadzenia, z dniem 1 kwietnia 2015 r., mechanizmu odwrotnego obciążenia przy dostawie telefonów komórkowych, komputerów przenośnych oraz konsol do gier wideo. Nabywca takiego sprzętu elektronicznego będzie zobowiązany do rozliczenia VAT należnego pod warunkiem, że wartość jednolitej gospodarczo transakcji obejmującej te towary (bez kwoty podatku) przekroczy kwotę 20 tys. zł. Aktualny projekt nowelizacji ustawy o VAT przewiduje również obowiązek składania przez sprzedawców towarów wrażliwych (tj. towarów objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia) zbiorczych informacji podsumowujących o dokonanych przez nich transakcjach objętych odwrotnym obciążeniem. Z innych zmian, których wejście w życie planuje się na 1 kwietnia 2015 r., warto wskazać również na plan wprowadzenia możliwości korzystania z ulgi na złe długi pomiędzy podmiotami powiązanymi oraz na zmiany w zakresie instytucji kaucji gwarancyjnej (m.in. podwyższenie minimalnej oraz maksymalnej wysokości kaucji dla podmiotów dostarczających paliwa odpowiednio do 1 mln zł oraz 10 mln zł). Zmiany dotyczyć będą również zasad odliczania VAT przy nabyciu paliw silnikowych. Od dnia 1 lipca 2015 r. podatnicy będą mogli odliczać 50 proc. kwoty VAT od nabywanych paliw silnikowych (oleju napędowego, gazu), wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych, w sytuacji gdy samochody te będą wykorzystywane do działalności mieszanej (czyli zarówno działalności gospodarczej jak i prywatnej). W trakcie 2015 r. prawdopodobnie zostaną uchwalone także przepisy ograniczające wysokość odliczenia VAT, w odniesieniu do zakupionych towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów prowadzonej działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza. Ministerstwo Finansów planuje, że począwszy od 1 stycznia 2016 r., w powyższej sytuacji podatnik byłby uprawiony do odliczenia VAT z uwzględnieniem tzw. proporcji wykorzystywania nabytych towarów i usług do celów działalności gospodarczej. © Ⓟ

Ceny transferowe - zmiany dobre dla fiskusa

JACEK BAJGER, partner, szef zespołu ds. cen transferowych w KPMG w Polsce

Rozpoczynający się rok powitaliśmy z nowymi przepisami dotyczącymi relacji pomiędzy podmiotami powiązanymi. Niektóre zmiany są kosmetyczne, a inne rewolucyjne: począwszy od doprecyzowujących przeobrażeń słownych w definicji podmiotów powiązanych, do fundamentalnych zmian w dotychczasowym myśleniu o opodatkowaniu w grupach kapitałowych (wprowadzenie opodatkowania kontrolowanych podmiotów zagranicznych czy nowych zasad płytkiej kapitalizacji). Rok 2015 przynosi też kolejną ewolucję. Już nie tylko transakcje powinny być odpowiednio dokumentowane,ale również umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze zawierane pomiędzy podmiotami powiązanymi. Zakres obowiązków wobec fiskusa się rozszerza, spojrzenie na pojęcie cen transferowych staje się bardziej kompleksowe. Widać wyraźnie, że nie tylko transakcje w ramach grupy, ale również inne relacje między podmiotami powiązanymi są w obszarze zainteresowania władz podatkowych. Cel jest oczywisty — wykluczenie sytuacji, w których grupy mogłyby tak kształtować swoje interesy, aby unikać opodatkowania lub znacząco redukować swoje obciążenia w tym zakresie. Warto zwrócić też uwagę na aktywność fiskusa w dziedzinie cen transferowych w minionym roku — pojawiły się wyjaśnienia dotyczące zagadnienia restrukturyzacjidziałalności, a także powołano zespół zadaniowy przy Ministrze Finansów do spraw kontroli podmiotów powiązanych. Trwa międzynarodowa inicjatywa w zakresie tzw. BEPS, której pełne efekty będą znane dopiero pod koniec roku. Prace na pewno przyniosą dalsze zmiany w dziedzinie regulowania, dokumentowania i możliwości kontroli relacji pomiędzy podmiotami powiązanymi. Rezultaty, bacznie obserwowane przez fiskusa, zostaną zapewne wdrożone do naszych przepisów.Czy zmiany służą podatnikom? Częściowo tak — zwiększając przewidywalność, jak fiskus oceni istniejące relacje pomiędzy podmiotami w grupie. Trudno jednak nie zgodzić się z tezą, że to właśnie władze podatkowe stają się istotnym beneficjentem zmian regulacji w zakresie cen transferowych. © Ⓟ

MSSF 9 — rewolucja w instrumentach finansowych

ANDRZEJ GAŁKOWSKI, partner w zespole ds. zarządzania ryzykiem finansowym i regulacyjnym w KPMG w Polsce

MARCIN PODSIADŁY, dyrektor w dziale audytu instytucji finansowych w KPMG w Polsce

Sektor finansowy czeka w niedalekiej przyszłości historyczna zmiana w zakresie klasyfikacji i wyceny instrumentów finansowych, a szczególnie ujmowania strat kredytowych i odpisów na utratę wartości, będąca skutkiem wprowadzenia MSSF 9 Instrumenty Finansowe. Nowy standard zastąpi dotychczasowy MSR 39. MSSF 9 przewiduje, iż klasyfikacja aktywów finansowych oparta będzie o modele biznesowe danej jednostki, których ocena powinna odzwierciedlać sposób, w jaki jednostka zarządza poszczególnymi portfelami aktywów finansowych. Drugim etapem decyzji klasyfikacyjnej jest ocena warunków kontraktowych danego aktywa finansowego, która polega na przeprowadzeniu testu, czy kontraktowe przepływy pieniężne stanowią wyłącznie odzwierciedlenie płatności kapitałowych i odsetkowych z uwzględnieniem ryzyka kredytowego i wartości pieniądza w czasie. Zmiana podejścia do klasyfikacji aktywów finansowych może skutkować koniecznością reklasyfikacji i zmiany zasad wyceny dla części posiadanych instrumentów finansowych. MSSF 9 wprowadza fundamentalną zmianę w zakresie ujmowania strat kredytowych poprzez odejście od dotychczasowej koncepcji odpisów na straty poniesione na rzecz strat oczekiwanych. Kluczowym kryterium podziału ekspozycji pod kątem strat kredytowych będzie istotny wzrost ryzyka kredytowego od dnia początkowego ujęcia w bilansie — w zależności od jego oceny odpis będzie obejmował straty oczekiwane w horyzoncie 12 miesięcy (jako minimum) lub do dnia zapadalności (tzw. straty dożywotnie, jeśli wystąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego). Zmiana podejścia spowoduje wzrost znaczenia szacunków w zakresie oceny ryzyka kredytowego na potrzeby klasyfikacji oraz kalkulacji strat oczekiwanych, z uwzględnieniem przyszłych warunków ekonomicznych. Oprócz aktywów finansowych standard obejmie również gwarancje i pozabilansowe ekspozycje kredytowe. W wyniku wdrożenia modelu strat oczekiwanych należy spodziewać się wzrostu poziomu odpisów w sektorze bankowym, w szczególności w obrębie portfela bez utraty wartości. Nowy model jest również bardziej wrażliwy na zmiany warunków ekonomicznych i w konsekwencji będzie prowadzić do większej zmienności w sprawozdaniach finansowych. Wprowadzenie MSSF 9 będzie miało największy wpływ na instytucje finansowe, w szczególności banki, gdzie oprócz rachunkowości i sprawozdawczości, zmiany będą dotyczyły zarządzania ryzykiem, obszaru IT, gromadzenia i przetwarzania danych, podatków czy procesów biznesowych. Nowy standard będzie obowiązywał od 1 stycznia 2018 roku z możliwością przekształcenia danych porównawczych, co oznacza tylko 2 lub 3 lata na wdrożenie. Mając na względzie charakter i wagę zmian nie wydaje się to zbyt odległą perspektywą. © Ⓟ

Zmiany w zakresie CIT

RAFAŁ CIOŁEK, partner w zespole międzynarodowego prawa podatkowego w KPMG w Polsce

Obok objęcia zakresem podmiotowym ustawy o CIT spółki komandytowo- -akcyjnej z początkiem 2014 r., zmiany ustawy o CIT obowiązujące od 1 stycznia 2015 r. są najistotniejszą nowelizacją od kilku lat, a być może nawet od czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Większość zmian stanowi istotne zaostrzenie reżimu opodatkowania spółek. Z pewnością najważniejszą zmianą jest nałożenie podatku na zagraniczne spółki kontrolowane. Rozwiązanie to, mimo że od lat funkcjonuje w wielu krajach, wciąż budzi liczne kontrowersje, a sądy w niektórych z nich uznają to rozwiązanie za niezgodne z umowami międzynarodowymi. Polskie przepisy są bardzo skomplikowane i restrykcyjne, i nawet sami przedstawiciele Ministerstwa Finansów w trakcie procesu legislacyjnego przyznawali, że chodzi nie tyle o stosowanie tych regulacji w praktyce, ile o prewencję i zapobieganie tworzeniu tego typu spółek za granicą. Równie trudne będzie dla podatników pozyskanie finansowania z grupy w taki sposób, aby całość płaconych odsetek mogła być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Mam na myśli znowelizowane przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji i wyznaczenie dopuszczalnego wskaźnika zadłużenia na poziomie 1:1 (stosunek długu do kapitałów własnych). Możliwość wyboru alternatywnej metody określania odsetek podlegających zaliczeniu do kosztów może nie być pomocna, gdyż z kolei w tym przypadku limitowaniu podlegają wszystkie odsetki, włączając także te od finansowania udzielonego przez podmioty zupełnie niepowiązane, w tym również banki. Przepisy nakazujące rozpoznawanie przychodów w przypadku regulowania zobowiązań w naturze to już drobiazg w porównaniu z dwiema poprzednimi regulacjami. Wśród nielicznych pozytywnych zmian wymienić należy doprecyzowanie przepisów dotyczących certyfikatów rezydencji, czy złagodzenie warunków dla odroczenia opodatkowania wymiany udziałów. Na szczególną aprobatę zasługuje jednak wprowadzenie regulacji umożliwiającej dokonanie korekty krajowej w przypadku oszacowania dochodu podatnika, jeśli kontrahentem w transakcji był inny, powiązany podmiot krajowy (dotychczas możliwe to było jedynie w przypadku transakcji transgranicznych). Pozostaje jeszcze pytanie, jak te przepisy będą stosowane w praktyce, aby można było wystawić w pełni pozytywną ocenę. Polski fiskus nie jest bynajmniej odosobniony w dokręcaniu śruby. Należy wszak pamiętać, że na forum Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) i państw G20 z ogromną intensywnością prowadzony jest projekt BEPS, mający na celu zapobieżenie erozji systemów podatkowych krajów rozwiniętych. Stwarza to dla naszego Ministerstwa bardzo wygodną sytuację, jako że wprowadzanie różnych obostrzeń można w łatwy sposób uzasadnić tendencjami (albo wręcz wymogami) międzynarodowymi. © Ⓟ

PIT — nowa filozofia na noweczasy

ANDRZEJ MARCZAK, partner, szef zespołu ds. PIT w KPMG w Polsce

W podatku dochodowym od osób fizycznych 2015 rok niewątpliwie będzie obfitował w istotne zmiany zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. Nowe regulacje dotyczą m.in. zasad opodatkowania dodatkowego przychodu pracownika powstałego z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych. W myśl nowych przepisów wartość nieodpłatnego świadczenia pracownika ustalana będzie kwotowo, a jej wysokość zależeć będzie od pojemności silnika wykorzystywanego samochodu służbowego. I tak w przypadku samochodu z silnikiem o pojemności do 1600 cm 3 miesięczna wartość przychodu pracownika będzie wynosić 250 zł, a w przypadku auta o pojemności powyżej 1600 cm 3 wartość ta wyniesie 400 zł miesięcznie. W przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca wartość świadczenia ustalana będzie za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych w wysokości 1/30 powyższych kwot. Kolejna wprowadzona przez ustawodawcę nowelizacja dotyczy nowych terminów oraz sposobów przekazywania informacji do urzędów skarbowych. Wprowadzone zmiany nakładają na płatników i inne podmioty niepełniące funkcji płatnika, nowy, wyłącznie elektroniczny sposób przesyłania do urzędów skarbowych deklaracji, informacji i rocznych obliczeń podatku za osoby fizyczne. Wyjątkowo, jeżeli powyższe podmioty przesyłają informacje do urzędów skarbowych dla nie więcej niż 5 podatników, mogą nadal składać te dokumenty w formie papierowej, z zastrzeżeniem, że dokumentów tych nie składa w ich imieniu biuro rachunkowe. W tym wypadku obowiązuje ich termin krótszy o jeden miesiąc w stosunku do terminu określonego dla przesyłania urzędom skarbowym dokumentów elektronicznych tj. 31 stycznia. Co ważne, nowe przepisy obowiązują już od informacji składanych za 2014 r. Od 2015 r. nastąpią również zmiany w rozliczaniu ulgi prorodzinnej (także tej dotyczącej rozliczenia za 2014 rok). Będą polegały na podwyższeniu o 20 proc. kwoty ulgi przysługującej na trzecie i kolejne dziecko oraz przyznaniu podatnikowi dodatkowego wsparcia finansowego w wysokości stanowiącej różnicę między kwotą przysługującego odliczenia, a kwotą odliczoną w zeznaniu podatkowym. © Ⓟ

Przychody — nadchodzące zmiany

MIROSŁAW MATUSIK, partner w dziale audytu ogólnego w KPMG w Polsce

MONIKA WARMBIER, dyrektor, szef zespołu doradztwa rachunkowego dla przedsiębiorstw sektora niefinansowego w KPMG w Polsce

Wejście w życie MSSF 15 będzie miało wpływ na sprawozdania finansowe praktycznie wszystkich jednostek gospodarczych przygotowujących sprawozdania finansowe zgodnie z MSSF. W szczególności nowy standard będzie miał wpływ na sprawozdania finansowe podmiotów uzyskujących przychody z tzw. umów wieloelementowych, czyli takich, w których źródłem przychodów jest np. produkt i usługa, gdzie produkt zostanie wydany klientowi jednorazowo, a usługa świadczona będzie w pewnym okresie lub kilka usług, z których każda wykonywana będzie w innym czasie. Nowy standard wprowadza zasadę, według której wartość, czas oraz sposób ujmowania przychodów będą uzależnione i spójne ze sposobem, w jaki odbywa się transfer przedmiotu umowy (tzn. produktów, towarów lub usług) pomiędzy stronami. Dostosowanie do wymogów nowego standardu będzie wymagało zatem od przedsiębiorstw przeglądu wszystkich umów generujących przychody, w celu opracowania prawidłowego modelu ich ujmowania. Dotychczas międzynarodowe standardy nie regulowały precyzyjnie kwestii ujmowania przychodów w sytuacjach, o których mowa powyżej. Jednostki przyjmując odpowiednią politykę rachunkowości posiłkowały się stosowaną praktyką rynkową bądź wskazówkami funkcjonującymi w innych systemach prawnych (np. US GAAP). W dużym uproszczeniu możemy stwierdzić, że nowy standard pomoże jednostkom poprawnie analizować treść ekonomiczną zawieranych umów oraz zgodnie z ich treścią ekonomiczną ujmować przychody. Warto zwrócić uwagę, że w przypadku sektora bankowego Komisja Nadzoru Finansowego, poprzez rekomendację dotyczącą dobrych praktyk w zakresie bancassurance, doprowadziła już do praktycznego zastosowania nowego standardu w zakresie sprzedaży usług ubezpieczeniowych. Wprowadzenie regulacji będzie miało wpływ na przychody, czyli na jedną z najważniejszych pozycji w sprawozdaniu finansowym. Dlatego właśnie warto zawczasu oszacować ich wpływ na wskaźniki i zmienne, które regularnie są raportowane do różnych interesariuszy i na podstawie których, oceniana jest kondycja firmy (mimo że standard wejdzie w życie począwszy od 1 stycznia 2017 r.). Warto również już dziś ocenić czy nowe regulacje nie będą wymagały zmian w systemach zarządzania kontraktami oraz ich ewidencji w systemach finansowo-księgowych. © Ⓟ

Sprawozdania finansowe w niepewnych czasach

TOMASZ WIŚNIEWSKI, partner, szef zespołu ds. wycen i modelowania finansowego w KPMG w Polsce

MARCIN ŁĄGIEWKA, dyrektor w zespole ds. wycen i modelowania finansowego w KPMG w Polsce

Indeksy Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie od ponad roku znajdują się w trendzie bocznym. Na rynku towarowym obserwujemy ogromną zmienność cen. Cena ropy naftowej w 2014 r. spadała do poziomów nienotowanych od 2009 r. Inwestujący w złoto także nie mieli powodów do radości. Dolar w stosunku do złotego jest najdroższy od ponad dwóch lat. Rentowność obligacji skarbowych spadła poniżej 3 proc., a od prawie 6 miesięcy obserwujemy sytuację nieznaną w Polsce od ponad 40 lat, czyli spadek cen (deflację). W takim otoczeniu makroekonomicznym dyrektorzy finansowistają przed niespotykanymi dotychczas wyzwaniami dotyczącymi szacowania wartości godziwej. Co prawda obserwujemy istotne zmniejszenie odpisów z tytułu trwałej utraty wartości aktywów dokonywanych przez spółki giełdowe, jednak spadek cen i umiarkowane prognozy wzrostu PKB powodują, że konieczna może być rewizja prognoz ogłaszanych przez spółki. Już w czwartym kwartale 2014 r. wiele spółek giełdowych ogłosiło korekty prognoz, przede wszystkim ze względu na spadek przychodów. W trakcie tegorocznego Kongresu przybliżyliśmy uczestnikom takie kluczowe pojęcia, ujęte w stosunkowo nowym standardzie MSSF 13 „Ustalanie wartości godziwej”, jak: uczestnik rynku, hierarchia danych wejściowych, rynek główny i najkorzystniejszy oraz największe i najlepsze wykorzystanie. Nasze uznanie budzi inicjatywa Polskiej Federacji Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych mająca na celu dalszą edukację rzeczoznawców. W nowym standardzie „Wycena praw do nieruchomości oraz maszyn i urządzeń na potrzeby sprawozdań finansowych”, opracowanym przy udziale środowiska zajmującego się wycenami w Polsce, w tym ekspertów z KPMG, ujęto między innymi obowiązek stosowania MSSF 13 przez rzeczoznawców majątkowych, a także minimalne wymagania odnośnie do zawartości raportu oraz zasady współpracy między rzeczoznawcą a biegłym rewidentem. Jesteśmy przekonani, że ten nowy standard ułatwi dyrektorom finansowym uzyskanie odpowiedniej jakości wycen środków trwałych na potrzeby sprawozdawczości finansowej. Od kilku lat obserwujemy zainteresowanie dyrektorów finansowych tematyką szacowania wartości godziwej i wartości użytkowej. Oczywiście znajomość odpowiednich standardów jest kluczowa w prawidłowym szacowaniu wartości godziwej lub wartości użytkowej. Jednak same standardy nie zawsze dają wyczerpujące odpowiedzi na najważniejsze pytania, a ich interpretacja może stwarzać trudności. Dlatego konieczna jest także wiedza i praktyka z zakresu wycen przedsiębiorstw oraz transakcji przejęć. Z tego względu dyrektorzy finansowi coraz częściej poszukują wsparcia profesjonalnych firm doradczych, dbając o rzetelność sprawozdań finansowych, za które przecież odpowiadają wobec akcjonariuszy, finansujących banków i innych uczestników rynku. © Ⓟ

WYMIANA DOŚWIADCZEŃ: W V Kongresie Podatków i Rachunkowości KPMG wzięło udział ponad 600 przedstawicieli kadry zarządzającej, dyrektorów finansowych, głównych księgowych oraz szefów sprawozdawczości finansowej i controllingu. [FOT. ARC]