W czasie kiedy w Wiedniu decydował się nowy podział Europy, Księstwo Warszawskie było politycznym i ekonomicznym bankrutem. Podstawę gospodarki (około 70% dochodu narodowego) stanowiło rolnictwo, oparte nadal na systemie feudalnym. Kluczowa gałąź gospodarki Księstwa nie miała warunków do rozwoju, gdyż napoleońska blokada kontynentalna przyniosła spadek cen żywności. Działania wojenne na ziemiach polskich przyniosły wielkie zniszczenia, rosły podatki oraz obciążenia na rzecz armii Księstwa jak i sojuszniczych wojsk francuskich. Rząd podjął próby przełamania zastoju w przemyśle. Próbowano rozwijać należące do państwa wytwórnie broni oraz kopalnie i huty. Niestety próby te okazały się nieskuteczne.
W 1813 r., po zajęciu Księstwa przez wojska rosyjskie, władzę w imieniu cara przejęła Rada Najwyższa Tymczasowa Księstwa Warszawskiego. W jej skład wszedł książę Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki, dotychczasowy, wybrany przez szlachtę, marszałek powiatu grodzieńskiego i cywilny gubernator Grodna. Drucki-Lubecki miał odpowiadać za resort spraw wewnętrznych, ale przy bierności lub podeszłym wieku pozostałych członków Rady, uzyskał w niej rolę dominującą. Książę przewodniczył jednocześnie szlacheckiemu Komitetowi Centralnemu starającemu się powstrzymać łupiestwa i dolegliwości ze strony wojsk rosyjskich.
Po powstaniu Królestwa Polskiego Drucki-Lubecki wraz z ks. Adamem Jerzym Czartoryskim wszedł w skład Rządu Tymczasowego. Jednak w skutek intrygi Mikołaja Nowosilcowa, faktycznego carskiego namiestnika w Królestwie, książe nie wszedł w skład stałych, konstytucyjnych władz państwa.
Drucki-Lubecki wrócił jednak do wielkiej polityki niecały rok później, jako komisarz z ramienia Królestwa w trójpaństwowej Komisji Likwidacyjnej, która miała uregulować wzajemne pretensje Księstwa Warszawskiego i państw sąsiednich (Austrii i Prus) oraz dawne długi Rzeczypospolitej i króla Stanisława Augusta. Negocjacje były osobistym triumfem Lubeckiego, który wykorzystując swój wpływ na cara Aleksandra, okazał nieustępliwość, nie wahając się nawet przed ich zerwaniem. Ostatecznie to Prusy zostały zobowiązane do zwrotu Królestwu 3,7 mln zł, a Austria zobowiązała się dostarczyć sól z Wieliczki o wartości 30,8 mln zł. Lubecki zamknął także negocjacje z Saksonią. Tajemnica sukcesu Księcia polegała na przyjęciu takich zasad likwidacji, które uniemożliwiły Austrii i Prusom zajęcie aktywów Księstwa Warszawskiego, natomiast nie zwalniały tych państw z udziału w rozliczeniu pasywów. Sukces ten skłonił Aleksandra I jeszcze w trakcie rokowań, w maju 1821 r. do zaproponowania Druckiemu-Lubeckiemu stanowiska ministra skarbu Królestwa Polskiego.
Zanim doszło do tej nominacji, w pierwszych latach po kongresie wiedeńskim, rząd Królestwa nie prowadził dostatecznej kontroli nad wydatkami, co w konsekwencji doprowadziło w roku 1821 Skarb Królestwa do skraju bankructwa. Sytuacja finansowa Królestwa wyglądała na tyle poważnie, że Car Aleksander I zagroził wcieleniem Królestwa Polskiego do cesarstwa rosyjskiego, jeśli równowaga budżetowa nie zostanie przywrócona.
Przed nowym ministrem skarbu postawiono zadanie wyprowadzenia Królestwa z recesji, co niewątpliwie wymagało podjęcia radykalnych środków. Zdaniem Druckiego-Lubeckiego, głównymi czynnikami , które doprowadziły kraj do bankructwa były: niekorzystna polityka handlowa z Prusami, wysoka liczba przemytników działających na granicach Królestwa, zbyt mała ilość pieniądza w obiegu, zbytnie zadłużenie majątków prywatnych oraz wysoka cena soli pochodzącej z eksportu. Jako dodatkowy czynnik obciążający budżet Królestwa Polskiego, należy także podać olbrzymie wydatki z kasy państwa na utrzymanie armii.
Należy zaznaczyć, że na początku XIX wieku w dziedzinie ekonomii politycznej, coraz bardziej popularyzowały się poglądy liberalnego ekonomisty Adama Smitha. W Królestwie Polskim również nie brakowało zwolenników wprowadzenia wolnego rynku, opartego o rozwój drobnego wytwórstwa rzemieślniczego. Drucki-Lubecki nie podzielał tych poglądów i zdecydowanie opowiadał się za protekcjonistyczną rolą państwa. Jego zdaniem, warunki ekonomiczne Królestwa zmuszały do podejmowania inicjatyw gospodarczych przez rząd, ponieważ gospodarka Królestwa była zbyt słaba, by samodzielnie podźwignąć się z recesji. Ponadto, Drucki-Lubecki twierdził, że decydujący wpływ na rodzaj podejmowanych inicjatyw gospodarczych powinna mieć władza centralna.
Książę Minister przez okres dziewięciu lat urzędowania zdołał nie tylko wyprowadzić z recesji finanse publiczne Królestwa, ale również pobudzić rozwój przemysłu i gospodarki krajowej. Zasłynął twardą polityką fiskalną i skutecznym egzekwowaniem podatków. Również z jego inicjatywy powstało w 1825 roku Towarzystwo Kredytowe Ziemskie. Głównym zadaniem Towarzystwa było udzielanie pożyczek ziemianom, w celu oddłużenia ich majątków oraz wspierania modernizacji folwarków. Dzięki możliwości zaciągania dogodnych pożyczek, ziemianie nie tylko mieli możliwość systematycznej spłaty zadłużenia wobec Skarbu Królestwa, ale również mogli inwestować w rozwój i modernizację swoich gospodarstw. Cytując Stanisława Smolkę odnośnie powołania TKZ: „Dzieło jego było nie tylko potężną dźwignią gospodarstwa narodowego, ale i charakteru, prawości społeczeństwa. Połowa prawie obywatelstwa zrzuciła z siebie gniotącą zmorę ruiny”.
Towarzystwo Kredytowe Ziemskie było swego rodzaju wstępem do kolejnego ważnego projektu zrealizowanego przez Druckiego-Lubeckiego, a mianowicie założenia pierwszego banku narodowego na ziemiach polskich. Bank Polski został założony dekretem cesarskim w roku 1828. Zgodnie z dekretem, instytucja ta miała służyć zaspokajaniu długu narodowego oraz wspieraniu produkcji i handlu. Kapitał zakładowy Banku Polskiego wynosił 30 milionów zł i pochodził z funduszy rządowych.
Do zadań Banku Polskiego należały: emisja banknotów, obsługa długu publicznego, emisja pożyczek skarbowych, przechowywanie depozytów i funduszy instytucji publicznych. Ponadto, Bank Polski prowadził również działalność typową w tamtych czasach dla banków handlowych, a mianowicie prowadził rachunki depozytowe osób i podmiotów gospodarczych oraz handel podstawowymi towarami.
Najważniejszą formą działalności Banku Polskiego było udzielanie kredytów (krótko i długoterminowych) oraz inwestowanie w rozwój przemysłu i infrastruktury transportowej. Dzięki funduszom płynącym z Baku Polskiego, możliwe było ulepszenie najważniejszych dróg krajowych, takich jak Trakt Krakowski przez Radom i Kielce oraz Trakt Lubelski.
Stanowcze działania ministra Druckiego-Lubeckiego doprowadziły do ustabilizowania się finansów publicznych Królestwa i pozwoliły na podjęcie kolejnych kroków, zmierzających do rozwoju przemysłu krajowego. Pod rządami Druckiego Lubeckiego, w Królestwie Polskim nastąpił dynamiczny rozwój w przemyśle górniczym, hutniczym i włókienniczym. W latach 1825-1828 kwota inwestycji w górnictwo i hutnictwo wyniosła 26 milionów zł. Sam minister uważał, że rząd powinien przejąć kontrolę nad górnictwem, ponieważ przemysł ten zatrzymuje pieniądze w kraju. W konsekwencji, dekretem królewskim z roku 1824 kompetencje zarządzania górnictwem zostały przekazana Ministrowi Skarbu.
Niewątpliwie, istotny wpływ na politykę gospodarczą prowadzoną przez Druckiego-Lubeckiego w zakresie przemysłu krajowego, miała rewolucja przemysłowa w Wielkiej Brytanii. Królestwo Polskie pozostawało nadal zacofane pod względem industrializacji, w stosunku do krajów zachodu. Dlatego też, w 1827 roku Drucki-Lubecki przy pomocy Fryderyka Lempe oraz specjalistów z Wielkiej Brytanii przygotowywał projekt modernizacji przemysłu krajowego. W efekcie, we wrześniu 1827 roku powstał „Projekt planu ogólnego zamierzonych nowych zakładów do produkcji żelaza w województwach sandomierskim i krakowskim ułożony przez F.W. Lempe”. Projekt ten był nazywany „planem Lubecki-Lempe” i zakładał między innymi budowę 15 pieców, 8 walcowni i 76 fryszerek.
Ponadto, za rządów Ministra Druckiego Lubeckiego, nastąpił dynamiczny rozwój przemysłu włókienniczego, w szczególności w obrębie miasta Łodzi oraz w rejonie Gór Świętokrzyskich. Plan rozwoju włókiennictwa opierał się początkowo na projektach opracowanych przez Stanisława Staszica, który wzorował się głównie na projektach niemieckich. Po przejęciu kontroli nad przemysłem przez ministra Druckiego-Lubeckiego, zaczęto wprowadzać nowoczesne technologie, oparte głównie na wzorach z Wielkiej Brytanii.
W chwili objęcia stanowiska ministra skarbu przez Druckiego-Lubeckiego, Królestwo Polskie znajdowało się w wyjątkowo niekorzystnych stosunkach handlowych z sąsiadującymi krajami. Głównym celem Ministra Druckiego Lubeckiego w zakresie zewnętrznych stosunków gospodarczych Królestwa było wzmocnienie polityki celnej oraz rozwój współpracy handlowej z partnerami rosyjskimi. Pierwszym skutkiem politycznych zabiegów ministra w tym zakresie był ukaz cara z 13 sierpnia 1822 roku, który umożliwiał swobodny wywóz polskich towarów na ziemie rosyjskie. Następnym osiągnięciem było zawarcie polsko-rosyjskiej umowy celnej, przewidującej bardzo niskie stawki cła (1% od wyrobów przemysłowych z surowca krajowego oraz 3% od wyrobów z surowca zagranicznego). W konsekwencji otwarcia granic celnych eksport towarów z Królestwa Polskiego do cesarstwa rosyjskiego wzrósł z 5 mln w roku 1822 do 27 mln w roku 1829. Korzystne taryfy celne doprowadziły do skokowego rozwoju przemysłu w Królestwie i dawały szanse bogacenia się polskim zakładom.
Wydaje się, że w realiach gospodarczych Królestwa Polskiego po kongresie wiedeńskim, Drucki-Lubecki podjął najkorzystniejsze dla interesów Królestwa działania. Pomimo, iż rozszerzenie monopoli państwowych oraz radykalne ściąganie podatków spotykało się z licznymi sprzeciwami ze strony ekonomistów liberalnych, działania te były konieczne dla podźwignięcia gospodarki Królestwa z recesji. Należy przy tym zauważyć, że Drucki-Lubecki nie poprzestawał jedynie na działaniach ukierunkowanych na państwo. Założony z jego inicjatywy Bank Polski przyczynił się w znacznym stopniu do rozwoju folwarków ziemiańskich. Dzięki łatwo uzyskiwanym kredytom, właściciele ziemscy mogli modernizować swoje gospodarstwa i spłacać zadłużenia względem państwa. Z kolei fakt zakupywania przez szlachtę nowoczesne sprzętów pobudzał rozwój nowych fabryk i hut żelaza.
Osiągnięcia Druckiego-Lubeckiego w zakresie odbudowy gospodarczej Królestwa Polskiego mogłyby przynieść jeszcze więcej korzyści, gdyby jego działalność nie została przerwana przez wybuch Powstania listopadowego i ograniczenie autonomii Królestwa, po jego upadku.
Książę był przeciwnikiem powstania listopadowego, pomimo tego nadal kierował swoim resortem. W grudniu 1830 roku Drucki był członkiem delegacji, która zawiozła do cara petycję, żądając przestrzegania konstytucji, wyprowadzenia wojsk rosyjskich z obszaru Królestwa oraz włączenia w jego skład tzw. ziem zabranych (obecna Litwa, Białoruś, zachodnia Ukraina). Po odrzuceniu petycji przez cara, pozostał w Petersburgu.
Fiasko misji mediacyjnej Druckiego-Lubeckiego oraz demonstracje uliczne, jakie miały miejsce w Warszawie pod koniec stycznia 1831 r. doprowadziły do podjęcia przez Sejm Królestwa uchwały o złożeniu z polskiego tronu króla Mikołaja I. Uchwała utrzymana była w możliwie najbardziej wyważonym tonie, co było efektem starań ks. Adama Jerzego Czartoryskiego. Ten ostatni, podpisując dokument, miał rzec: „Zgubiliście Polskę!”…
Książę Drucki-Lubecki, prywatnie mąż Marii Scipio del Campo, z którą miał pięcioro dzieci, pochłonięty sprawami publicznymi zaniedbywał osobiste. Człowiek, który zostawił w kasie skarbu państwa 34 mln zł, musiał sprzedać srebra rodowe na koszty wyjazdu z Warszawy. Zmarł 10 maja 1846 r. w Petersburgu.
Autorzy są fundatorami Instytutu Druckiego-Lubeckiego