Coraz częściej kontrahenci nie regulują terminowo zobowiązań. W takiej sytuacji przedsiębiorcy wysyłają do nierzetelnego klienta wezwania do zapłaty, które mają zmotywować go do uregulowania należności. Mogą również zacząć naliczać odsetki.
– To wynagrodzenie za korzystanie z cudzych pieniędzy bądź rekompensata za opóźnienie w zapłacie. Ich wysokość ustalana jest jako procent należności głównej za oznaczony czas korzystania z pieniędzy lub czas opóźnienia - mówi Konrad Rupiewicz, adwokat.
Kapitałowe i za opóźnienie
Wyróżnić można kilka rodzajów odsetek. Kodeks cywilny wyróżnia: odsetki kapitałowe i za opóźnienie.
- Kapitałowe stanowią wynagrodzenie za korzystanie z cudzych pieniędzy i należne są za czas od powstania zobowiązania do dnia jego wymagalności. Z kolei odsetki za opóźnienie są zryczałtowanym odszkodowaniem na wypadek spóźnionej zapłaty - mówi Konrad Rupiewicz.
W przypadku nieopłaconej faktury firma powinna naliczać odsetki za opóźnienie. Tu w grę wchodzą odsetki ustawowe za opóźnienie na podstawie art. 481 par. 1 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym „jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi” - albo odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych.
- Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcji handlowej stosuje się do zaległości wynikających z umowy, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub świadczenie usługi - jeżeli zawarły ją strony określone w ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych w związku z wykonywaną działalnością. W przypadku, gdy wyłącznymi stronami transakcji nie są wskazane powyżej podmioty, np. umowa została zawarta pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem, do zaległości w zapłacie faktury zastosowanie będą miały odsetki ustawowe za opóźnienie – mówi adwokat.
To oznacza, że jeśli zaległa faktura dotyczy płatności wynikającej z umowy pomiędzy dwiema firmami, której przedmiotem jest np. wykonanie witryny internetowej przez przedsiębiorcę zajmującego się projektowaniem stron albo dostawa artykułów biurowych przez sklep online, zastosowanie mają odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie wynosi 12,24 proc. Te za opóźnienia w transakcjach handlowych są wyższe – 16 proc. Te ostatnie od stycznia 2023 r. wzrosną do 16,5 proc.
Dodatkowo odsetki - w zależności od źródła powstania - można podzielić na ustawowe i umowne. Wysokość pierwszych jest wskazana jest w przepisach, natomiast drugich – w kontrakcie.
Poznaj program konferencji online “CFO Excellence”, 19 stycznia 2023 >>
Ważny szczegół
Wskazanie właściwego rodzaju odsetek jest ważne, bo wpływa m.in. na skutecznie wniesienie pozwu. W takiej sytuacji sąd bada, czy są podstawy do zasądzenia od pozwanego kontrahenta odsetek, które zostały wskazane w pozwie przez powoda.
- Jeśli podstawy zasądzenia wskazanych odsetek istnieją, sąd wyda nakaz zapłaty z uwzględnieniem odsetek wskazanych przez powoda, ale gdy stwierdzi brak podstaw - pozew powinien zostać oddalony. W takiej sytuacji sąd umorzy postępowanie – mówi Konrad Rupiewicz.