Wybitni badacze kryształów spotkają się w Warszawie

PAP
opublikowano: 2015-05-09 13:49

Kilkudziesięciu naukowców polskiego pochodzenia, ze ścisłej czołówki badaczy zajmujących się kryształami, weźmie udział w konferencji "Multi-Pole", która rozpocznie się w niedzielę w Warszawie. Wśród prelegentów będzie m.in. noblistka prof. Ada Yonath.

Nazwa konferencji "Multi-Pole" jest grą słów - po angielsku "multi Poles" oznacza wielu Polaków, a "multipole" - urządzenia stosowane w krystalografii oraz wielobiegunowość, gdyż naukowcy uczestniczący w wydarzeniu w większości mają polskie korzenie i pracują zarówno w Polsce, jak i na całym świecie.

Krystalografia to dział nauki zajmujący się opisem, klasyfikacją i badaniem struktury kryształów. "Stanowi pogranicze nauk przyrodniczych, od fizyki po biologię i medycynę, z dużą dozą matematyki, a w tych dyscyplinach jesteśmy szczególnie dobrzy" - powiedział PAP jeden z organizatorów konferencji prof. Mariusz Jaskólski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Konferencja, która potrwa do środy, jest organizowana w ramach podsumowania Międzynarodowego Roku Krystalografii 2014. Choć osią spotkania jest krystalografia, to obejmuje ono wszystkie obszary, które dotyczą badań nad strukturą materii, z naciskiem na biologię strukturalnej i chemię strukturalną. "Program naukowy konferencji jest rewelacyjny" - zapewnił prof. Jaskólski.

Dodał, że w Polsce od dawna istniała bardzo dobra szkoła krystalograficzna i tradycja solidnego kształcenia w tej dziedzinie. „Gros sławnych polskich krystalografów jest - niestety - poza Polską. Polscy krystalografowie, choć rozproszeni po świecie, trzymają się razem, co też jest ewenementem na tle naszych cech narodowych" – podkreślił prof. Jaskólski.

Jednym z najbardziej spektakularnych sukcesów polskich krystalografów są osiągnięcia prof. Jaskólskiego i pochodzącego z Polski dr. Alexandra Wlodawera z USA. Ich opublikowane w 1989 roku w czasopiśmie „Nature”, a potem także w „Science” odkrycia przyczyniły się do powstania leków dla chorych na AIDS w ekspresowym tempie siedmiu lat. Ale na tym ich współpraca się nie skończyła. Pracowali nad kolejnymi wirusami i razem określili np. struktury proteaz pochodzących m.in. z wirusa HTLV (powodującego białaczkę), a także strukturę bakteryjnych asparaginaz, istotnych w leczeniu białaczki limfoblastycznej u dzieci.

W środowisku naukowym mówi się, że Jaskólski i Wlodawer za swe osiągnięcia w badaniu struktury białek wirusa HIV "otarli się o Nobla". Pod koniec kwietnia za swe badania otrzymali pierwszą Polsko-Amerykańską Nagrodę Naukową, przyznawaną wspólnie przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej (FNP) oraz American Association for the Advancement of Science (AAAS).

Dr Wlodawer również będzie jednym z prelegentów warszawskiej konferencji.

Wykład inauguracyjny (11 maja) wygłosi zaś izraelska badaczka prof. Ada Yonath, która w 2009 r. otrzymała Nagrodę Nobla z chemii za prace nad strukturą i funkcją rybosomu. Dziadkowie i rodzice prof. Yonath wyemigrowali z Polski do Izraela w latach 30. XX w., a przedtem mieszkali w Zduńskiej Woli.

Yonath ponad 30 lat temu była pionierką w dziedzinie badań maszynerii biosyntezy białek za pomocą krystalografii. Jej odkrycia dały początek kriobiokrystalografii i wciąż przyczyniają się do opracowywania przez naukowców nowych antybiotyków. Jest też autorką żartobliwego terminu "polska mafia krystalograficzna", oddającego skalę sukcesów, jakie w tej dziedzinie nauki odnoszą Polacy.

Konferencję organizują: Polska Akademia Nauk, Polskie Towarzystwo Krystalograficzne, Polskie Towarzystwo Promieniowania Synchrotronowego, Poznańskie Konsorcjum RNA, Towarzystwo Naukowe Warszawskie.