Wśród form organizacyjno-prawnych przedsiębiorstw rosnącą popularnością cieszy się spółka z o.o. Wybierana jest ona przede wszystkim ze względu na - jak sama nazwa wskazuje - zmniejszony poziom odpowiedzialności jej właścicieli za ich decyzje i działania. Spółka ma osobowość prawną, co oznacza, że jest przedmiotem praw i obowiązków i posiada własny majątek. To nim odpowiada za zobowiązania firmy. Według prawa majątek tej spółki i wspólników to dwa odrębne byty.
Hierarchia odpowiedzialności
Przepisy określają, w jaki sposób odbywa się egzekucja długów. Zasadą jest, że w pierwszej kolejności za zobowiązania przedsiębiorstwa odpowiada całym swoim majątkiem spółka. Jeśli egzekucja przeciwko niej okaże się bezskuteczna, czyli odzyskanie długu przez komornika jest niemożliwe, wówczas wierzyciele mogą w określonych prawem przypadkach wystąpić z roszczeniem do członków zarządu. Według przepisów w takim przypadku odpowiadają oni solidarnie. Kto jeszcze może spłacać długi spółki?
- Zgodnie z prawem za zobowiązania spółki w organizacji odpowiadają wszystkie osoby, które działały w jej imieniu. Dotyczy to również wspólników. Z kolei za zobowiązania spółki z o.o. w likwidacji odpowiadają likwidatorzy – mówi Przemysław Biedrawa, radca prawny z kancelarii Forystek & Partnerzy.
Na czym polega solidarna odpowiedzialność? Oznacza ona, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich członków zarządu łącznie, ale równie dobrze może oczekiwać tego od części z nich lub każdego z osobna.
- Zaspokojenie go przez któregokolwiek z nich zwalnia pozostałych z odpowiedzialności za długi. Dodajmy, że bezskuteczność egzekucji musi dotyczyć całego majątku spółki. Oceniana jest ona na dzień zamknięcia rozprawy w sprawie przeciwko członkowi zarządu. Oznacza to, że jeśli do tego czasu spółka zgromadzi jakiś majątek, wierzyciel powinien w pierwszej kolejności dokonać egzekucji właśnie z niego. Powództwo przeciwko członkom zarządu należy traktować jako ostateczny sposób zaspokojenia roszczeń – informuje Marta Żukowska, radca prawny z kancelarii LBKP Legal.
Wyjątki od reguły
Prezes nie zawsze będzie musiał spłacać zaległości z majątku własnego. Zasada ta dotyczy również pozostałych członków zarządu. Prawo przewiduje możliwość uwolnienia ich od odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Przesłanki wskazujące na sytuacje, w których będzie to możliwe, zostały wymienione w art. 299 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.) oraz art. 116 Ordynacji podatkowej.
- Członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności, wskazując, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu. To samo dotyczy sytuacji, gdy niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy. Poza tym uniknie konsekwencji, jeśli pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody - tłumaczy Przemysław Biedrawa.
Odpowiedzialność udziałowców
A co ze wspólnikami? Zasadą jest, że nie odpowiadają oni za zobowiązania spółki. Wynika to z treści art. 151 §4 K.s.h. Odpowiedzialność wspólników za długi spółki ograniczona jest jedynie do wysokości wniesionych przez nich wkładów. Powinni jednak uważać. Według prawa wspólnicy, którzy jednocześnie zajmują stanowisko prezesa lub innego członka zarządu, mogą ponosić odpowiedzialność za jej zobowiązania. Wynika to z pełnienia przez nich funkcji w jej organie.