Czy sztuczna inteligencja (AI) faktycznie poprawia pracę prawników?
Sztuczna inteligencja (AI) jest postrzegana jako największe odkrycie napędzające rewolucję technologiczną ostatnich lat. Coraz śmielej wkracza do świata prawników. Automatyzacja, analiza danych i generatywne modele językowe obiecują rewolucję w pracy prawników. Warto jednak zastanowić się jak dokładnie korzystanie z AI przekłada się na codzienną pracę prawnika.
Oszczędność czasu
Jednym z najczęściej wskazywanych atutów AI jest zdolność do błyskawicznego analizowania bardzo dużych ilości danych. Dlatego nie dziwi, że przegląd dokumentów, analiza umów, due diligence czy research prawny to obszary, w których AI sprawdza się najlepiej.
Według raportu pt. „First Global Report on the State of Artificial Intelligence in Legal Practice” przygotowanego Liquid Legal Institute, aż 65% prawników deklaruje, że dzięki AI oszczędza od 1 do 5 godzin tygodniowo, a 7% nawet ponad 11 godzin. W niektórych zadaniach AI działa nawet 80 razy szybciej niż człowiek.
Przykład? W przypadku due diligence gdzie wymagane jest analizowanie dużych ilości dokumentów, wykorzystanie nowoczesnych narzędzi AI, dedykowanych dla prawników, pozwala na stworzenie listy kryteriów pod kątem których możliwe jest analizowanie setek, a nawet tysięcy dokumentów jednocześnie i tworzenie z takiego badania raportów, co pozwala na zaoszczędzenie olbrzymich ilości czasu.
Warto zwrócić uwagę, że to właśnie oszczędność czasu jest tym parametrem, który najczęściej wskazywany jest jako zaleta korzystania z narzędzi AI.
W badaniu przeprowadzonym na Uniwersytecie w Minnesocie, którego wyniki opublikowano w artykule pt. „Lawyering in the Age of Artificial Intelligence” stwierdzono, że prawnicy korzystający z AI wykonywali swoje zadania o średnio 22% szybciej. Co istotne, skrócenie czasu było równomierne niezależnie od poziomu umiejętności.
Przyspieszamy z pomocą AI. A co z poprawą jakości?
Odpowiedź na to pytanie nie jest już tak jednoznaczna. AI nie tylko przyspiesza pracę, ale też poprawia jej jakość w przypadku niektórych zadań. Przy czynnościach takich jak streszczanie dokumentów czy odpowiadanie na pytania z dokumentacji, AI osiąga wyższą dokładność niż prawnicy. Przykładowo, w jednym z testów AI uzyskała 94,8% trafności w zadaniu Q&A, podczas gdy prawnicy – 70,1%. W przypadku streszczeń dokumentów wynik AI to 77,2%, a ludzi – 50,3%. Te wyniki nie dziwią, szczególnie, że dotyczą tych czynności, w których AI sprawdza się najlepiej - czyli szybka analiza dużych tekstów. W przypadku innych zadań, rezultaty nie są już tak oczywiste.
Poznaj program konferencji XVIII Forum Dyrektorów Działów Prawnych 23 ‑ 24 września 2025
Kto korzysta najbardziej? Wiedza ma znaczenie
W przywołanym już badaniu przeprowadzonym na Uniwersytecie w Minnesocie, stwierdzono, że AI najbardziej poprawia jakość pracy u osób z niższym poziomem wiedzy prawniczej. U uczestników o niższych umiejętnościach odnotowano wzrost jakości pracy nawet o 45 punktów percentylowych, podczas gdy osoby bardziej doświadczone odnotowały spadek jakości o około 20 punktów percentylowych.
Wnioski jakie płyną z tych badań są następujące. Narzędzia te są najbardziej pomocne dla osób wykonujących zadania o niższym stopniu złożoności. W przypadku bardziej zaawansowanych zadań, takich jak pisanie skomplikowanych opinii prawnych czy negocjacje, AI nie przynosi, aż tak spektakularnych korzyści w zakresie jakości. Warto w tym miejscu przypomnieć, że AI to takie samo narzędzie, jak inne, z których korzystają prawnicy. Co za tym idzie, poprawę jakości będzie także warunkować poziom umiejętności użytkownika. Prawnik, który sprawnie i precyzyjnie promptuje, zna ograniczenia tych systemów oraz będzie miał świadomość gdzie warto z nich korzystać, a gdzie nie ma to sensu, uzyska zapewne lepsze wyniki jakościowe swojej pracy.
Uśmiechnij się! AI daje radość z pracy!
O ile poprawa jakości pracy nie jest oczywista w przypadku korzystania z AI, o tyle poprawa jakości życia prawników już tak. Jak pokazują badania oraz przykłady wdrożenia (jak chociażby to, którym chwaliła się firma Microsoft w ramach pilotażowego wdrożenia systemu AI w pracy ich globalnego działu prawnego – CELA), prawnicy korzystający z AI przy realizacji swoich zadań, w przeważającej większości, deklarują większą satysfakcję i radość z wykonywanych zadań.
Podsumowanie
Prawnicy, korzystający z AI nie dają gwarancji, że wykonają swoją pracę lepiej od tych, którzy nie dysponują wsparciem sztucznej inteligencji, ale zapewne zrobią to szybciej i z uśmiechem na twarzy. A tak na poważnie, warto pamiętać, że narzędzia te są nowością. Musimy nauczyć się z nich korzystać, poznać ich ograniczenia oraz mocne strony. To czego na pewno nie warto robić, to ich ignorować, bo zawodu prawnika nie sposób już sobie wyobrazić bez nich.
Autor: Michał Wolny, radca prawny, head of Legal&Compliance ZRE Katowice S.A.
